HNI 29/10

🌺🌺🌺CHƯƠNG 17: KINH TẾ ĐẠO ĐỨC TRONG TÔN GIÁO VÀ GIÁO LÝ CỔ XƯA

(HenryLe – Lê Đình Hải)

I. Khi kinh tế và đạo đức từng là một

Trước khi có khái niệm “thị trường”, “tư bản” hay “GDP”, loài người đã từng sống trong một nền kinh tế đạo đức – nơi trao đổi không phải để sinh lợi, mà để duy trì hòa khí, lòng tin và nghĩa tình.

Ngày ấy, kinh tế gắn liền với tâm linh, với niềm tin rằng của cải là phần thưởng từ Trời – và con người chỉ là người quản lý tạm thời của Đạo.

Trong các tôn giáo cổ xưa – từ Ấn Độ giáo, Phật giáo, Khổng giáo cho đến Thiên Chúa giáo, Hồi giáo – tất cả đều dạy con người cách sử dụng tiền, không phải cách kiếm tiền.

Đạo lý nằm ở đó: kiếm của bằng tâm xấu thì của ấy là nghiệp; dùng của bằng tâm thiện thì của ấy là phúc.

Kinh tế đạo đức không chỉ là sự cân bằng giữa vật chất và tinh thần, mà còn là hệ thống vận hành của niềm tin, nơi giá trị không đo bằng tiền mà đo bằng đạo đức, tín nghĩa và lòng nhân.

Ngày nay, khi con người chạy đua lợi nhuận, thế giới mới nhận ra rằng: những gì từng được xem là “cổ xưa” lại chính là lời cảnh báo của các bậc Thánh hiền cho tương lai.

II. Tư tưởng kinh tế trong Ấn Độ giáo – của cải như dòng chảy thiêng liêng

Trong Veda – kinh điển cổ của Ấn Độ giáo – “Artha” (của cải, vật chất) là một trong bốn mục tiêu sống, cùng với Dharma (đạo đức), Kama (dục vọng lành mạnh), và Moksha (giải thoát).

Nhưng Ấn Độ giáo không bao giờ cho phép con người tách Artha khỏi Dharma. Nghĩa là, làm giàu phải theo đạo, dùng tiền phải có đạo, và sự giàu có chỉ đáng quý khi nó phục vụ công lý và thiện lành.

Của cải, theo giáo lý này, là năng lượng của Thần. Ai sở hữu nó mà không có tâm thiện sẽ bị năng lượng ấy thiêu đốt, khiến tâm loạn, nhà tan, thân khổ.

Ngược lại, ai biết xem tiền như dòng sông chảy qua bàn tay, nuôi sống mình và người, thì tiền sẽ tự tìm đến như mưa lành tưới ruộng phúc.

Thần Tài – Lakshmi – không phải biểu tượng của tham lam, mà là biểu tượng của sự hài hòa giữa của cải và đạo đức. Người được Lakshmi ban phúc