HNI 21/11 

🌺CHƯƠNG 26

TRÍ TUỆ NHÂN TẠO: BẠN ĐỒNG HÀNH HAY CHỦ NHÂN VÔ HÌNH?

Khi bước sang thập niên thứ ba của thế kỷ XXI, nhân loại đang chứng kiến một cuộc chuyển đổi sâu sắc chưa từng có: sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI). Nếu như điện, động cơ hơi nước, máy tính hay Internet từng là nền tảng của các cuộc cách mạng kỹ thuật trước đây, thì AI chính là “ngòi nổ” cho cuộc cách mạng tri thức lần thứ tư – nơi thông tin không chỉ được lưu trữ và xử lý, mà còn được máy móc “hiểu”, “phân tích” và thay chúng ta ra quyết định. Điều này đặt nhân loại trước một câu hỏi căn bản: Liệu AI sẽ là bạn đồng hành, mở đường cho tiến bộ văn minh, hay trở thành chủ nhân vô hình, chi phối con người bằng những thuật toán mà chính con người không còn kiểm soát?

1. Sự ra đời của một sinh thể mới – không bằng xương thịt, nhưng bằng dữ liệu

Ngay từ thập niên 1950, khi Alan Turing đặt câu hỏi “Máy móc có thể suy nghĩ không?”, nhân loại đã gieo hạt giống cho một tương lai mà trí tuệ không chỉ tồn tại trong não người. Nhưng phải hơn nửa thế kỷ sau, khi dữ liệu Internet bùng nổ, sức mạnh tính toán tăng theo cấp số nhân và mạng nơ-ron sâu ra đời, AI mới thực sự “tỉnh giấc”.

Ngày nay, AI có thể:

Đọc, phân tích và hiểu văn bản tốt hơn nhiều sinh viên đại học

Lái xe, điều khiển robot, vận hành dây chuyền tự động

Sáng tác nhạc, viết văn, vẽ tranh, lập trình

Chẩn đoán bệnh chính xác hơn bác sĩ

Dự đoán hành vi người dùng dựa trên dữ liệu

Từ một công cụ mơ hồ trên lý thuyết, AI đã trở thành một hệ thống trí tuệ phi–con–người nhưng hoạt động liên tục, không mệt mỏi, không ngủ, không cảm xúc.

Chúng ta đã tạo ra một “loài mới”, được nuôi dưỡng không bằng thức ăn mà bằng:

dữ liệu,

năng lượng tính toán,

và những thuật toán ngày càng tinh vi hơn.

Điều quan trọng hơn là:

AI đang học nhanh hơn chúng ta, vì nó có thể đọc hàng triệu cuốn sách trong vài giờ và rút ra mô hình tư duy từ đó. Đây là điều ngay cả bộ não thông minh nhất của loài người cũng không làm được.