HNI 24-11
📘 **CHƯƠNG 17: VĂN HÓA GIA NHẬP ĐỘI XANH & ĐỘI ĐỎ**
Một tổ chức có hai lực đối trọng nhưng không có văn hóa kết nối đúng → sẽ chia phe.
Một tổ chức có hai màu nhưng không có đạo → sẽ phân cực.
Một tổ chức có Xanh – Đỏ nhưng không có “văn hóa gia nhập” → sẽ loạn ngay từ gốc.
HNI chọn mô hình Đội Xanh & Đội Đỏ không phải để phân loại con người, mà để phân loại tư duy – vai trò – trách nhiệm.
Xanh – Đỏ không phải “phe phái”, mà là hai trụ trí tuệ giúp tổ chức cân bằng.
Vì vậy, người gia nhập mỗi đội phải thấm được văn hóa, hiểu được đạo, ý thức được lý do mình thuộc về đâu.
Chương 17 giải thích văn hóa đó – thứ giúp HNI không tạo ra hai phe đối lập, mà tạo ra hai lực hợp nhất.
1. Gia nhập không dựa trên sở thích – mà dựa trên bản chất tư duy
Nhiều tổ chức cho phép “muốn vào nhóm nào cũng được”.
HNI thì khác.
Gia nhập Đội Xanh hoặc Đội Đỏ không dựa trên:
– thích màu
– thân quen
– tính cách tạm thời
– cảm xúc nhất thời
Gia nhập dựa trên bản chất trí tuệ:
✦ Người phù hợp với Đội Xanh:
– tư duy mở
– thích sáng tạo
– ham đổi mới
– nhìn xa, nghĩ rộng
– chủ động bứt phá
– chấp nhận rủi ro có tính toán
– trực giác mạnh
✦ Người phù hợp với Đội Đỏ:
– tư duy hệ thống
– trọng kỷ luật
– sâu sắc, thận trọng
– nhìn rõ rủi ro
– yêu sự minh bạch
– giữ trục, giữ đạo
– không bị cảm xúc dẫn dắt
Mỗi người đều có cả Xanh và Đỏ, nhưng màu nào mạnh hơn → màu đó lựa chọn vai trò của họ.
2. Gia nhập là tuyên bố trách nhiệm, không phải gắn huy hiệu
Khi một doanh nhân chọn vào Xanh hoặc Đỏ, họ không chọn màu – họ chọn trách nhiệm.
✦ Gia nhập Đội Xanh nghĩa là:
“ Tôi chịu trách nhiệm mở đường, sáng tạo, nhìn tương lai, không sợ thử nghiệm. ”
✦ Gia nhập Đội Đỏ nghĩa là:
“ Tôi chịu trách nhiệm soi rọi, giữ kỷ luật, bảo vệ hệ thống, không thỏa hiệp với sai lệch. ”
Đây là cam kết với:
– tổ chức
– cộng đồng
– chính mình
Không ai được bước vào đội chỉ để “có mặt”, mà phải bước vào để gánh một phần trụ tổ chức.
3. Văn hóa gốc: XANH – ĐỎ KHÔNG ĐỐI ĐẦU, CHỈ ĐỐI TRỌNG
Nền tảng văn hóa quan trọng nhất:
Xanh và Đỏ là hai lực hỗ trợ nhau, không phải hai phe chống nhau.
Xanh mở → Đỏ giữ → tổ chức đi thẳng.
Nếu chỉ Xanh → nghiêng về tốc độ nhưng thiếu an toàn.
Nếu chỉ Đỏ → nghiêng về ổn định nhưng thiếu phát triển.
Văn hóa HNI dạy mỗi thành viên hiểu rằng:
– Xanh cần Đỏ để khỏi bay quá xa.
– Đỏ cần Xanh để khỏi đứng quá lâu.
– Xanh sai → Đỏ chỉnh.
– Đỏ sai → Xanh đổi.
– Hai lực mài nhau → tổ chức sáng ra.
Đây là văn hóa đối trọng – chứ không phải đối đầu.
4. Quy tắc ứng xử bên trong mỗi đội
Mỗi đội có văn hóa nội bộ riêng.
✦ Văn hóa Đội Xanh:
1. Không sợ thử – nhưng không liều lĩnh bừa bãi
2. Tư duy sáng → hành động nhanh → kiểm soát đủ
3. Không được ngạo vì mình sáng tạo hơn
4. Tôn trọng Đội Đỏ như tôn trọng chính lý trí của mình
5. Mọi ý tưởng phải hợp đạo – hợp lợi ích cộng đồng
✦ Văn hóa Đội Đỏ:
1. Không cực đoan – không cản trở vì thói quen
2. Kiểm soát để bảo vệ – không kiểm soát để kiềm hãm
3. Không trở thành “bức tường bảo thủ”
4. Tôn trọng Đội Xanh như tôn trọng tương lai tổ chức
5. Mọi phản biện phải dựa trên sự thật – minh bạch – công bằng
Hai văn hóa này hòa vào nhau giữ trục tổ chức ổn định và phát triển.
5. Văn hóa giữa hai đội: chuẩn mực hợp tác 5 không – 5 có
5 KHÔNG:
1. Không tranh giành quyền lực
2. Không đổ lỗi phe còn lại
3. Không xem mình cao hơn
4. Không phá hỏng quyết sách chung
5. Không dùng cảm xúc để phán xét đối trọng
5 CÓ:
1. Có tôn trọng giá trị lẫn nhau
2. Có lắng nghe, không định kiến
3. Có mục tiêu chung lớn hơn cá nhân
4. Có cam kết phục vụ sứ mệnh
5. Có lòng bao dung trước khác biệt
Hai đội không phải hai con đường → mà là hai bánh xe trên cùng một cỗ xe.
6. Gia nhập đội không phải mãi mãi – văn hóa chuyển đội
Một thành viên có thể thay đổi theo thời gian.
Người từng Xanh có thể trở nên sâu sắc, thận trọng → chuyển sang Đỏ.
Người từng Đỏ có thể trở nên sáng tạo, mở rộng → chuyển sang Xanh.
HNI cho phép điều đó – nhưng theo quy tắc:
– phải qua đánh giá
– phải qua thảo luận
– phải hiểu đạo hai đội
– không chuyển vì cảm xúc
– không chuyển vì tranh quyền lợi
Chuyển đội không nhằm “đổi màu”, mà nhằm “đúng vai hợp trí”.
7. Gia nhập đội là bước đầu – rèn văn hóa mới là con đường dài
Người mới vào đội dễ bị:
– cảm xúc chi phối
– nhiệt tình quá đà
– hiểu sai về vai trò
– so sánh Xanh – Đỏ
– tự ái khi bị phản biện
Văn hóa HNI giúp họ:
– bình tâm
– tinh tấn
– hiểu luật
– hiểu đạo
– học nghệ thuật đối trọng
Một người thực sự thuộc đội là người:
– giữ phong thái
– giữ trách nhiệm
– giữ đạo xử thế
– giữ sự minh triết khi bất đồng
– góp trí tuệ vào tổ chức, không góp cảm tính
Văn hóa gia nhập là cửa.
Văn hóa trưởng thành là đường.
Văn hóa hợp nhất là đích.
✦ KẾT
Gia nhập Đội Xanh và Đội Đỏ không phải chọn phe.
Đó là chọn vai – chọn trách nhiệm – chọn trí tuệ – chọn hành trình của mình trong tổ chức.
Nhờ văn hóa này, HNI tránh được:
– phân cực
– phe phái
– đấu đá
– quyền lực ngầm
– sự chia rẽ
Và giữ được:
– trí tuệ tập thể
– sự cân bằng
– sự minh triết
– sự phát triển bền vững
Hai đội khác màu, nhưng chung đạo – chung trục – chung sứ mệnh.
Đó là lý do HNI không chỉ mạnh, mà còn có thể đi đến trường tồn.
English