HNI 16-9 

🌟 CHƯƠNG 43 – LỖI LẦM THƯỜNG GẶP: SỢ ĐÔNG, KHÔNG DÁM THAY ĐỔI

 

1. Mở đầu: Nỗi sợ mùa đông

 

Trong tự nhiên, mùa đông là biểu tượng của lạnh lẽo, thiếu thốn, sự chết chóc bề ngoài. Con người thường run sợ khi đông đến, bởi đó là lúc ánh sáng yếu dần, bóng tối dài ra, và mọi thứ tưởng như lụi tàn.

 

Trong tâm trí và trong cuộc đời, mùa đông cũng vậy. Nó xuất hiện dưới nhiều dạng: khủng hoảng cá nhân, thất bại trong sự nghiệp, mất mát trong tình cảm, hay sự bất ổn của xã hội. Và sai lầm lớn nhất của nhiều người là sợ đông đến mức không dám thay đổi, không dám bước qua nó.

 

Nỗi sợ đông biến ta thành kẻ co ro trong bóng tối, thay vì kẻ tìm thấy ánh sáng trong chính sự khắc nghiệt ấy.

 

2. Vì sao con người sợ đông?

 

2.1. Sợ mất mát

 

Đông đồng nghĩa với rụng lá, với tàn úa. Trong đời sống, mùa đông tượng trưng cho mất mát: mất cơ hội, mất tiền bạc, mất vị thế. Con người vốn sợ mất mát hơn là ham được thêm, vì thế họ tránh né đông.

 

2.2. Sợ sự bất định

 

Mùa đông là khoảng lặng, là chờ đợi, là mù mịt chưa rõ tương lai. Con người thường muốn mọi thứ chắc chắn, muốn thấy kết quả ngay. Khi đối diện bất định, nhiều người chọn dậm chân tại chỗ, không dám đổi thay.

 

2.3. Sợ đau đớn

 

Đông đi kèm với lạnh lẽo, cô đơn, thử thách. Thay đổi luôn đòi hỏi từ bỏ, và từ bỏ thì thường đau. Không phải ai cũng đủ can đảm để chịu cái đau ngắn hạn để đạt sự trưởng thành dài lâu.

 

3. Lỗi lầm: Không dám thay đổi

 

Khi sợ đông, nhiều người rơi vào những sai lầm sau:

 

Giữ chặt quá khứ: ôm khư khư những gì đã cũ, đã lỗi thời, thay vì làm mới.

 

Trì hoãn hành động: chờ cho đông qua đi mà không chuẩn bị gì, để rồi xuân đến không kịp bắt nhịp.

 

Chối bỏ thực tại: tự lừa mình rằng đông không tồn tại, trong khi nó vẫn phủ bóng lên đời sống.

 

Chạy trốn: tìm cách lấp đầy bằng thú vui tạm bợ, tiêu thụ vô nghĩa, thay vì đối diện và học từ mùa đông.

 

Chính sự sợ hãi này khiến nhiều người sống cả đời trong vòng luẩn quẩn, không bao giờ bứt phá được.

 

4. Câu chuyện minh họa

 

4.1. Cá nhân

 

Tôi từng quen một người bạn, anh làm việc trong một công ty lớn, thu nhập ổn định. Khi thị trường thay đổi, công việc của anh dần trở nên dư thừa. Nhưng thay vì học hỏi thêm kỹ năng mới, anh bám lấy vị trí cũ, hy vọng “mùa đông sẽ tự qua đi”.

 

Kết quả là, khi công ty tái cấu trúc, anh bị loại bỏ. Lúc đó, anh đã trễ mất nhiều năm không chịu thay đổi. Anh nói với tôi: “Giá mà tôi dám học lại từ đầu khi còn cơ hội…”.

 

4.2. Doanh nghiệp

 

Có nhiều doanh nghiệp từng là tượng đài, nhưng sợ thay đổi nên gục ngã.

 

Kodak: từng thống trị ngành phim ảnh, nhưng sợ bỏ mô hình cũ để bước sang kỹ thuật số, và cuối cùng bị xóa sổ.

 

Nokia: từng là biểu tượng của điện thoại di động, nhưng chậm thay đổi, không kịp bước vào kỷ nguyên smartphone.

 

Họ không chết vì mùa đông, họ chết vì sợ đông, không dám thay đổi để vượt đông.

 

5. Bài học từ thiên nhiên

 

Thiên nhiên không bao giờ sợ đông.

 

Cây sẵn sàng trút hết lá, vì biết đó là cách duy nhất để dưỡng chất nuôi gốc.

 

Động vật ngủ đông, thu mình lại, để dành năng lượng cho lúc cần.

 

Dòng sông chấp nhận đóng băng, nhưng khi tan ra, nó chảy mạnh mẽ hơn.

 

Nếu thiên nhiên mà sợ đông, sự sống đã không thể tiếp diễn. Con người cũng cần học quy luật ấy: không sợ đông, mà tận dụng đông để tái tạo.

 

6. Tâm lý con người trong mùa đông

 

Khi đông đến trong tâm trí, con người thường trải qua các giai đoạn:

 

1. Phủ nhận: “Không, tôi không gặp vấn đề gì cả.”

 

2. Sợ hãi: “Tôi không biết phải làm gì, tương lai mịt mờ.”

 

3. Chống cự: cố bám vào những gì cũ kỹ.

 

4. Buông xuôi: cảm thấy bất lực.

 

5. Chấp nhận và thay đổi: đây là bước ngoặt.

 

Chỉ khi bước vào giai đoạn 5, con người mới thật sự bắt đầu hành trình vượt đông.

 

7. Làm sao để vượt qua nỗi sợ đông?

 

7.1. Nhận diện rõ ràng

 

Đầu tiên, cần can đảm nhìn thẳng vào thực tại: đông đang đến, và ta không thể tránh.

 

7.2. Buông bỏ cái cũ

 

Không thể ôm mãi những thứ đã lỗi thời. Phải dám buông bỏ để có chỗ cho cái mới.

 

7.3. Chuẩn bị nội lực

 

Dùng mùa đông để rèn luyện, học hỏi, tích lũy. Đừng lãng phí thời gian vào sự sợ hãi.

 

7.4. Giữ niềm tin

 

Tin rằng mọi đông đều có xuân sau đó. Niềm tin chính là ngọn lửa giữ ấm trong đêm dài.

 

8. HenryLe và trải nghiệm cá nhân

 

Tôi từng trải qua một mùa đông sự nghiệp. Thị trường thay đổi, mô hình tôi theo đuổi trở nên lạc hậu. Ban đầu, tôi hoảng loạn, tìm mọi cách níu kéo. Tôi sợ thay đổi vì lo thất bại.

 

Nhưng càng sợ, tôi càng mất nhiều hơn. Mãi sau, tôi mới hiểu rằng đông không phải để trốn chạy, mà để đổi thay. Tôi dám từ bỏ cái cũ, bắt đầu lại với tư duy mới. Và chính sự thay đổi ấy đã đưa tôi sang một mùa xuân thành công hơn.

 

9. Doanh nghiệp và quốc gia – cái bẫy của nỗi sợ đông

 

Không chỉ cá nhân, nhiều doanh nghiệp và thậm chí cả quốc gia cũng rơi vào bẫy này:

 

Sợ cải cách, nên chậm đổi mới.

 

Sợ mở cửa, nên tụt hậu.

 

Sợ thay đổi, nên tự làm mình nhỏ lại.

 

Trong thế giới biến động, sợ đông đồng nghĩa với tự sát chậm. Chỉ những ai dám thay đổi mới sống sót.

 

10. Kết luận: Đông không đáng sợ

 

Sai lầm lớn nhất của đời người không phải là thất bại, mà là sợ thất bại đến mức không dám bước đi. Sai lầm lớn nhất của doanh nghiệp không phải là rơi vào khủng hoảng, mà là không dám thay đổi để vượt khủng hoảng.

 

Mùa đông là cần thiết. Nó dạy ta buông bỏ, tái tạo, trưởng thành. Đông không giết chết ta, chỉ có nỗi sợ đông mới giết chết ta mà thôi.

 

Hãy học cách đối diện đông với tâm thế an nhiên. Vì sau tất cả, đông chỉ là cánh cửa mở ra mùa xuân mới.