HNI 16-9 

🌟 CHƯƠNG 44 – ĐÔNG: KHÚC NHẠC KẾT NHƯNG CŨNG LÀ MỞ MÀN MỚI

1. Khởi đầu: Đông – tiếng ngân dài cuối bản nhạc

Nếu đời người là một bản nhạc bốn chương, thì mùa đông là chương cuối. Nhưng khác với nhiều người vẫn nghĩ, chương cuối ấy không phải là tiếng gõ mạnh khép lại bản nhạc, mà giống như một tiếng ngân dài, trầm lắng, đầy dư âm, để chuẩn bị mở ra một giai điệu mới.

Trong tự nhiên, mùa đông không phải dấu chấm hết, mà là dấu phẩy. Nó khép lại một vòng tuần hoàn, để mở ra một vòng tuần hoàn khác. Mọi kết thúc, nếu nhìn bằng con mắt tỉnh thức, đều mang trong mình một mầm mống khởi đầu.

2. Đông – khúc nhạc của sự tạm biệt

Mùa đông là mùa của những lời tạm biệt.

Ta tạm biệt tuổi trẻ hồn nhiên để bước vào độ chín trưởng thành.

Ta tạm biệt những thành công rực rỡ để học cách khiêm nhường, lắng lại.

Ta tạm biệt một công việc, một mối quan hệ, hay một giai đoạn đã qua để mở ra con đường mới.

Mỗi lần tạm biệt là một khúc nhạc kết. Nó có thể làm ta buồn, tiếc nuối, thậm chí đau đớn. Nhưng sự tạm biệt ấy cần thiết, bởi nếu không biết kết, sẽ không có mở. Giống như một bản nhạc không bao giờ chấm dứt, nó sẽ trở nên lê thê, nặng nề và mất đi giá trị.

3. Đông – khúc nhạc của khởi đầu

Điều kỳ diệu nằm ở chỗ: ngay trong mùa đông, mầm xuân đã âm thầm hiện diện.

Dưới lớp tuyết dày, hạt giống lặng lẽ nảy mầm.

Trong giấc ngủ đông của muôn loài, sự sống được bảo tồn, chờ ngày bùng nổ.

Trong trái tim con người, những khoảng lặng mùa đông chính là lúc trí tuệ lắng xuống, để sự sáng tạo mới được hình thành.

Đông không giết chết sự sống; đông chỉ làm cho sự sống thay hình đổi dạng, để chuẩn bị cho sự sinh trưởng mới. Đó là lý do tại sao ta gọi đông là khúc nhạc kết, nhưng cũng là mở màn mới.

4. Đông trong đời người

Mỗi đời người đều có những mùa đông – những giai đoạn khép lại:

Khi tuổi già đến, sức khỏe suy giảm, ta khép lại chuỗi ngày năng động, để bước sang giai đoạn chiêm nghiệm.

Khi thất bại xảy ra, ta khép lại một dự án, một công việc, để bắt đầu lại từ đầu.

Khi mất mát ập đến, ta khép lại một mối gắn bó, để học cách sống với nỗi nhớ và trân trọng những gì còn lại.

Những khúc nhạc đông ấy có thể buồn, có thể đau, nhưng chính chúng tạo nền cho chương mới của đời ta.

5. Đông trong doanh nghiệp

Một doanh nghiệp cũng có khúc nhạc đông: khủng hoảng, suy thoái, tụt hậu. Nếu coi đó là dấu chấm hết, doanh nghiệp sẽ lụi tàn. Nhưng nếu coi đó là điểm chuyển tiếp, doanh nghiệp có thể hồi sinh.

Apple từng bên bờ vực phá sản những năm 1990. Nhưng chính “mùa đông” ấy đã mở màn cho sự trở lại vĩ đại với iMac, iPod, iPhone.

IBM đã từ bỏ lĩnh vực phần cứng vốn là thế mạnh, để tái sinh trong lĩnh vực dịch vụ và công nghệ.

Khúc nhạc đông buộc doanh nghiệp phải chỉnh lại nhịp điệu, phải dám thay đổi. Và ai dám thay đổi, người đó sẽ viết tiếp một bản nhạc mới rực rỡ.

6. Đông của dân tộc

Một dân tộc cũng có mùa đông.

Chiến tranh, nghèo đói, lạc hậu là những mùa đông tập thể.

Nhưng chính trong những mùa đông ấy, sức mạnh đoàn kết, trí tuệ sáng tạo và tinh thần bất khuất mới được thử thách và chứng minh.

Việt Nam từng trải qua những mùa đông dài đầy mất mát, nhưng chính từ đó, dân tộc đã bước sang mùa xuân độc lập, mùa hạ phát triển và mùa thu hội nhập.

7. Âm nhạc của đông – triết lý sống

Tôi từng nghe một bản giao hưởng kết thúc bằng sự lặng im thay vì tiếng nhạc ầm vang. Ban đầu tôi thấy hụt hẫng, nhưng rồi nhận ra: chính sự lặng im ấy mới tạo dư âm sâu sắc, mở đường cho những tràng pháo tay vang dội.

Cuộc đời cũng vậy. Đông là sự lặng im cuối bản nhạc, để ta có thể khởi đầu một giai điệu khác, trong sáng và hùng tráng hơn.

8. Triết học và mùa đông

Trong tư tưởng phương Đông, âm – dương luôn luân phiên: hễ cực âm thì chuyển dương, hễ cực dương thì chuyển âm. Đông là cực âm, cũng là điểm mở đầu cho xuân.

Trong triết học phương Tây, Nietzsche nói về “vĩnh hằng tái diễn” – mọi thứ lặp lại, nhưng trong vòng quay bất tận, luôn có cái mới.

Mùa đông chính là minh họa sống động cho cả hai triết lý ấy: khép lại để mở ra, chết đi để hồi sinh.

9. Sai lầm khi coi đông là dấu chấm hết

Nhiều người và nhiều tổ chức sai lầm khi nhìn đông như sự chấm dứt tuyệt đối:

Người thất bại thì bi quan, buông xuôi, không dám bắt đầu lại.

Doanh nghiệp khủng hoảng thì bỏ cuộc, thay vì tái cấu trúc.

Xã hội trong giai đoạn khó khăn thì mất niềm tin, thay vì xem đó là cơ hội đổi mới.

Thật ra, đông không giết chết ta; chính sự tuyệt vọng và bất động trong ta mới giết chết ta.

10. Kết luận: Đông – bản lề của vòng đời

Đông là khúc nhạc kết. Nhưng chính khúc nhạc kết ấy lại mở ra vòng đời mới.

Nếu ta biết nhìn nhận đúng, đông sẽ không còn là nỗi sợ, mà trở thành người bạn tri kỷ – nhắc ta biết buông bỏ, biết lắng nghe, biết chuẩn bị.

Khi ta sống thuận theo bốn mùa, hiểu được ý nghĩa của đông, ta sẽ thấy:

Xuân gieo mầm,

Hạ bùng nổ,

Thu gặt hái,

Đông chiêm nghiệm, kết thúc và mở đầu.

Đó là bản nhạc trọn vẹn của đời người, của doanh nghiệp, của dân tộc. Và khi ta chấp nhận đông như khúc nhạc kết, nhưng cũng là mở màn mới, ta sẽ sống một cuộc đời an nhiên, đầy đủ, và bất tận trong tinh thần.