HNI 31-8:

CHƯƠNG 9 – Con Người Yêu Cái Quen Hơn Cái Đúng

1) Bản năng chọn cái quen

Con người sinh ra với một hệ thần kinh ưu tiên sự quen thuộc. Từ khi còn trong bụng mẹ, thai nhi đã phản ứng tốt với nhịp tim quen, giọng nói quen. Sau khi sinh, trẻ em chỉ ngủ yên khi có mùi hương quen. Cái quen = an toàn. Cái lạ = nguy hiểm.

Điểm mấu chốt: não bộ không ưu tiên “đúng” hay “sai.” Nó ưu tiên “quen” hay “lạ.”

Một lời nói dối được lặp lại nhiều lần sẽ thành “sự thật” trong tâm trí.

Một thói quen sai, lặp đủ lâu, sẽ thành “cách sống bình thường.”

2) Vì sao con người chọn cái quen thay vì cái đúng?

Não tiết kiệm năng lượng

Sống trong cái quen giúp não giảm tải. Bạn không phải suy nghĩ lại từ đầu.

Ví dụ: đi cùng một đường đi làm, ăn cùng một món, giữ cùng một niềm tin.

Cái quen gắn liền với bản sắc

Bản sắc cá nhân là “tôi là ai.” Cái quen tạo cảm giác ổn định cho bản sắc.

Nếu sự thật mâu thuẫn với cái quen, nó đe dọa bản sắc, và con người phản ứng dữ dội.

Cái quen được xã hội bảo vệ

Sống theo cái quen = được công nhận, chấp nhận.

Đi theo cái đúng (nhưng khác số đông) = bị xem là nổi loạn, bị tẩy chay.

3) Hệ quả của việc chọn cái quen

Trong tư duy: duy trì niềm tin sai lầm.

Trong quan hệ: ở lại trong tình yêu độc hại vì sợ thay đổi.

Trong công việc: tiếp tục nghề nghiệp không còn ý nghĩa.

Trong xã hội: chấp nhận luật lệ bất công chỉ vì “xưa nay thế.”

Con người không cần bằng chứng đúng; họ chỉ cần cái quen để ngủ yên.

4) Ví dụ thực tế

Chính trị: Nhiều cộng đồng bám vào lãnh đạo tham nhũng vì họ “quen mặt.” Người mới, dù có lý tưởng, bị nghi ngờ.

Gia đình: Một đứa con bị bạo hành vẫn thấy “bình thường,” vì nó quen cảnh ấy. Lạ mới là điều đáng sợ.

Tôn giáo: Người ta tin vào câu chuyện truyền đời, dù thiếu bằng chứng. Cái quen > cái đúng.

5) Cái quen như một chất gây nghiện

Giống như nicotine hay rượu, cái quen làm ta lệ thuộc.

Khi bị đe dọa rời bỏ cái quen, con người run rẩy, lo âu, chống trả.

Một lời dối trá nghe 10 lần sẽ quen, một sự thật nghe lần đầu lại lạ. Người ta chọn dối trá.

6) Tại sao “đúng” khó tồn tại?

Đúng thường gây khó chịu

Nó ép thay đổi.

Nó làm lộ sai lầm.

Đúng thường phức tạp

Sự thật ít khi đơn giản. Nó đòi hỏi quan sát, phân tích, kiểm chứng.

Con người ưa điều đơn giản.

Đúng thường thiểu số

Kẻ nói đúng thường cô độc.

Số đông đồng thuận về cái quen, dù sai.

7) Làm sao phá sức mạnh của cái quen?

Nhận diện: gọi tên cái quen đang trói mình.

Thí nghiệm: thử một hành động trái với cái quen, xem kết quả.

Học hỏi: đọc, tiếp xúc với người khác biệt.

Chấp nhận bất tiện: ban đầu cái đúng luôn gây khó chịu, hãy kiên nhẫn.

8) Liên hệ Hệ Giải Thoát Tâm Thức – Web∞ Phơi Sáng – H.OS

Hệ Giải Thoát Tâm Thức: dạy rằng cái quen là nhà tù. Muốn tự do, phải vượt thoát, dù đau.

Triết học hiện sinh: con người phải chọn chính mình, không thể núp sau “truyền thống.”

Web∞ Phơi Sáng: internet làm bùng nổ dữ liệu. Nhưng ta vẫn chọn ở trong “buồng vang quen thuộc.”

H.OS: hệ điều hành mới yêu cầu reset, xoá file cũ, chấp nhận khởi động lại – đó là từ bỏ cái quen.

9) Câu hỏi thực hành

Tôi đang bám vào cái quen nào dù biết nó sai?

Nếu chọn cái đúng, tôi sẽ mất gì?

Tôi sợ cái lạ hay sợ sự thật?

Trong một tuần, tôi dám thử một việc trái với thói quen không?

10) Kết chương

Con người yêu cái quen hơn cái đúng. Đó là lý do sự thật bị ghét bỏ. Nhưng ai dám vượt qua nỗi sợ cái lạ, người đó tìm thấy sự thật và tự do. Chọn cái đúng khó, nhưng giữ cái quen sai còn nguy hiểm hơn.