HNI 18/11

📕 Bài thơ Chương 19: Sự thật tuyệt đối – sự thật tương đối trong triết học Đông – Tây

Sự thật nằm đâu giữa muôn vàn điều đổi thay,

Giữa tiếng vọng của Đông phương trầm lắng

và tư duy sắc bén của Tây phương rực sáng?

Ta đứng giữa hai bờ, lắng nghe cuộc đối thoại ngàn năm.

Đông phương nói: sự thật như dòng nước,

Uyển chuyển, vô hình, mà thấm vào từng ngõ ngách nhân gian.

Tây phương nói: sự thật là ngọn lửa,

Rõ ràng, sáng rực, đốt tan màn đêm của hoài nghi.

Một bên tìm chân lý trong tĩnh lặng,

Một bên truy chân lý bằng lý luận sắc như lưỡi kiếm.

Hai con đường tưởng như cách biệt xa xôi,

Thực ra cùng đi tìm một điểm bất động của tồn tại.

Sự thật tuyệt đối như ngôi sao không bao giờ tắt,

Chiếu rọi từ tầng cao của quy luật vũ trụ.

Sự thật tương đối như ánh trăng thay hình theo mùa,

Phản chiếu thế giới qua đôi mắt giới hạn của con người.

Có khi ta nắm được điều thật nhỏ mà tưởng là tất cả,

Lại bỏ quên bầu trời rộng lớn đang ở phía sau.

Có lúc ta tìm điều vĩnh cửu trong những khoảnh khắc mong manh,

Và nhận ra tuyệt đối bước vào tương đối bằng cách rất dịu dàng.

Triết học Đông – Tây giao nhau trong một điểm tinh tế:

Rằng sự thật không chỉ để biết,

mà để sống, để chuyển hóa, để khai mở tâm hồn.

Sự thật trong lời nói chỉ là bóng mờ,

Sự thật trong trải nghiệm mới chạm đến tầng sâu của linh tính.

Khi ta buông cái biết cứng nhắc,

Một chân lý mềm mại hiện lên như dòng suối đầu nguồn.

Khi ta vượt qua giới hạn của cảm xúc và tư tưởng,

Một chân lý bao la mở ra như biển sáng ban mai.

Tuyệt đối và tương đối không đối nghịch nhau,

Chúng là hai mặt của tấm gương nhận thức.

Người biết soi vào cả hai sẽ thấy đường đi rõ ràng hơn,

Và hiểu rằng chân lý không bao giờ nằm ở cực điểm,

Mà ở chính sự hài hòa giữa hai bờ tưởng chừng nghịch lý