HNI 12/9 - BÀI 14. 🏵️🏵️🏵️🌺 CHƯƠNG 3 : TƯ DUY LOGIC – NỀN TẢNG CỦA HỌC SINH CẤP 3 1. MỞ ĐẦU: TƯ DUY LOGIC – CHIẾC CHÌA KHOÁ MỞ CÁNH CỬA TRÍ THỨC Khi một học sinh bước vào cấp 3, các em không chỉ học thêm nhiều môn phức tạp hơn, mà còn phải đối diện với yêu cầu cao hơn về cách suy nghĩ. Kiến thức không còn dừng lại ở mức ghi nhớ, mà chuyển sang mức độ phân tích, chứng minh, phản biện. Ở đây, tư duy logic trở thành chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa của mọi bộ môn – từ Toán học, Vật lý, Tin học đến Văn học, Lịch sử, thậm chí là cả Nghệ thuật. Tư duy logic không phải là điều xa lạ. Nó hiện diện trong cách ta giải một bài toán, lập luận để chứng minh một định lý, sắp xếp ý tưởng khi viết văn, hay đơn giản là quyết định chọn con đường nào để đi học sao cho nhanh nhất. Đối với học sinh cấp 3, logic là nền tảng để học tập hiệu quả, để hình thành nhân cách trí tuệ, và để chuẩn bị cho một hành trình trưởng thành trong xã hội đầy biến động. Trong chương này, ta sẽ đi sâu vào bản chất của tư duy logic, vai trò của nó trong học tập cấp 3, những công cụ rèn luyện cần thiết, và cuối cùng là ứng dụng logic trong đời sống và tương lai. 2. Logic là gì? Hiểu về cốt lõi của tư duy khoa học 2.1. Khái niệm cơ bản Logic bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp “logos”, có nghĩa là “lời nói”, “lý trí” hay “suy luận”. Trong triết học và toán học, logic là khoa học nghiên cứu các quy luật của tư duy đúng đắn. Nói cách khác, logic giúp ta phân biệt giữa cái hợp lý và cái vô lý, giữa suy luận có căn cứ và suy luận mơ hồ. 2.2. Các yếu tố nền tảng Một hệ thống logic cơ bản bao gồm: Khái niệm: đơn vị cơ bản của tư duy, phản ánh đối tượng. Phán đoán: khẳng định hoặc phủ định một điều gì đó về đối tượng. Suy luận: quá trình rút ra tri thức mới từ những tri thức đã có. Ví dụ: Khái niệm: “Học sinh cấp 3” Phán đoán: “Mọi học sinh cấp 3 đều học toán.” Suy luận: “Nếu Nam là học sinh cấp 3, thì Nam học toán.” 2.3. Logic hình thức và logic biện chứng Logic hình thức nhấn mạnh sự chặt chẽ, không mâu thuẫn, dựa trên quy tắc và ký hiệu.