HNI 15-10
CHƯƠNG 3: NHÂN TÂM VÀ THIÊN TÂM – KHI LÒNG NGƯỜI HÒA CÙNG LÒNG TRỜI
I. NHÂN TÂM – gốc của mọi hành vi và trật tự xã hội
Con người là sinh thể duy nhất trong vũ trụ có khả năng tự phản tỉnh — biết nhìn lại chính mình, biết hỏi: “Ta là ai? Vì sao ta sống? Ta nên sống thế nào?” Câu hỏi ấy không chỉ khởi đầu cho triết học, đạo đức, tôn giáo mà còn là khởi nguồn cho mọi nền văn minh.
Bởi trong tận sâu mỗi người đều có “nhân tâm”, tức là tấm lòng người — nơi chứa đựng tình thương, sự cảm thông, và cũng là nơi khởi sinh thiện – ác, chính – tà, sáng – tối.
Nhân tâm không phải là lý trí, cũng không chỉ là cảm xúc. Nó là cái tâm biết hướng về điều đúng, biết đau trước nỗi khổ của người khác, biết hổ thẹn trước điều sai của bản thân. Nếu lý trí là ngọn đèn soi đường, thì nhân tâm là ngọn lửa sưởi ấm.
Không có lý trí, con người dễ mù quáng. Nhưng không có nhân tâm, con người trở nên lạnh lẽo, tàn nhẫn và vô hồn.
Từ thuở khai thiên lập địa, các bậc Thánh hiền đều dạy rằng: “Tu thân trước hết phải dưỡng tâm.” Đức Khổng Tử nói: “Tâm chính thì hành chính, hành chính thì thiên hạ bình.” Đức Phật nói: “Nhất thiết duy tâm tạo.”
Và trong Kinh Thánh cũng viết: “Nơi nào kho báu ngươi ở, nơi đó là lòng ngươi.”
Tất cả đều chỉ về một điều: thế giới bên ngoài là phản chiếu của thế giới bên trong con người.
Nếu lòng người đầy tham lam, sân hận, nghi kỵ, thì xã hội sẽ rối loạn, chiến tranh, bất công. Nhưng nếu lòng người trong sáng, vị tha, và biết thuận theo lẽ tự nhiên, thì trật tự xã hội tự nhiên an hòa mà không cần quá nhiều luật lệ cưỡng ép.
Vì thế, xây dựng một quốc gia thịnh trị không bắt đầu từ chính quyền, mà bắt đầu từ từng trái tim được khai sáng.
II. Thiên tâm – ý chí và nhịp điệu của vũ trụ
Thiên tâm là tâm của Trời, tức là trật tự, là quy luật vận hành khách quan của vũ trụ.
Trời không nói, nhưng Trời thể hiện qua nhịp tuần hoàn của bốn mùa, qua sinh – diệt, thịnh – suy, qua nhân – quả nối tiếp nhau.
Thiên tâm là Đạo, là nguyên lý tuyệt đối không đổi giữa muôn thay đổi.
CHƯƠNG 3: NHÂN TÂM VÀ THIÊN TÂM – KHI LÒNG NGƯỜI HÒA CÙNG LÒNG TRỜI
I. NHÂN TÂM – gốc của mọi hành vi và trật tự xã hội
Con người là sinh thể duy nhất trong vũ trụ có khả năng tự phản tỉnh — biết nhìn lại chính mình, biết hỏi: “Ta là ai? Vì sao ta sống? Ta nên sống thế nào?” Câu hỏi ấy không chỉ khởi đầu cho triết học, đạo đức, tôn giáo mà còn là khởi nguồn cho mọi nền văn minh.
Bởi trong tận sâu mỗi người đều có “nhân tâm”, tức là tấm lòng người — nơi chứa đựng tình thương, sự cảm thông, và cũng là nơi khởi sinh thiện – ác, chính – tà, sáng – tối.
Nhân tâm không phải là lý trí, cũng không chỉ là cảm xúc. Nó là cái tâm biết hướng về điều đúng, biết đau trước nỗi khổ của người khác, biết hổ thẹn trước điều sai của bản thân. Nếu lý trí là ngọn đèn soi đường, thì nhân tâm là ngọn lửa sưởi ấm.
Không có lý trí, con người dễ mù quáng. Nhưng không có nhân tâm, con người trở nên lạnh lẽo, tàn nhẫn và vô hồn.
Từ thuở khai thiên lập địa, các bậc Thánh hiền đều dạy rằng: “Tu thân trước hết phải dưỡng tâm.” Đức Khổng Tử nói: “Tâm chính thì hành chính, hành chính thì thiên hạ bình.” Đức Phật nói: “Nhất thiết duy tâm tạo.”
Và trong Kinh Thánh cũng viết: “Nơi nào kho báu ngươi ở, nơi đó là lòng ngươi.”
Tất cả đều chỉ về một điều: thế giới bên ngoài là phản chiếu của thế giới bên trong con người.
Nếu lòng người đầy tham lam, sân hận, nghi kỵ, thì xã hội sẽ rối loạn, chiến tranh, bất công. Nhưng nếu lòng người trong sáng, vị tha, và biết thuận theo lẽ tự nhiên, thì trật tự xã hội tự nhiên an hòa mà không cần quá nhiều luật lệ cưỡng ép.
Vì thế, xây dựng một quốc gia thịnh trị không bắt đầu từ chính quyền, mà bắt đầu từ từng trái tim được khai sáng.
II. Thiên tâm – ý chí và nhịp điệu của vũ trụ
Thiên tâm là tâm của Trời, tức là trật tự, là quy luật vận hành khách quan của vũ trụ.
Trời không nói, nhưng Trời thể hiện qua nhịp tuần hoàn của bốn mùa, qua sinh – diệt, thịnh – suy, qua nhân – quả nối tiếp nhau.
Thiên tâm là Đạo, là nguyên lý tuyệt đối không đổi giữa muôn thay đổi.
HNI 15-10
CHƯƠNG 3: NHÂN TÂM VÀ THIÊN TÂM – KHI LÒNG NGƯỜI HÒA CÙNG LÒNG TRỜI
I. NHÂN TÂM – gốc của mọi hành vi và trật tự xã hội
Con người là sinh thể duy nhất trong vũ trụ có khả năng tự phản tỉnh — biết nhìn lại chính mình, biết hỏi: “Ta là ai? Vì sao ta sống? Ta nên sống thế nào?” Câu hỏi ấy không chỉ khởi đầu cho triết học, đạo đức, tôn giáo mà còn là khởi nguồn cho mọi nền văn minh.
Bởi trong tận sâu mỗi người đều có “nhân tâm”, tức là tấm lòng người — nơi chứa đựng tình thương, sự cảm thông, và cũng là nơi khởi sinh thiện – ác, chính – tà, sáng – tối.
Nhân tâm không phải là lý trí, cũng không chỉ là cảm xúc. Nó là cái tâm biết hướng về điều đúng, biết đau trước nỗi khổ của người khác, biết hổ thẹn trước điều sai của bản thân. Nếu lý trí là ngọn đèn soi đường, thì nhân tâm là ngọn lửa sưởi ấm.
Không có lý trí, con người dễ mù quáng. Nhưng không có nhân tâm, con người trở nên lạnh lẽo, tàn nhẫn và vô hồn.
Từ thuở khai thiên lập địa, các bậc Thánh hiền đều dạy rằng: “Tu thân trước hết phải dưỡng tâm.” Đức Khổng Tử nói: “Tâm chính thì hành chính, hành chính thì thiên hạ bình.” Đức Phật nói: “Nhất thiết duy tâm tạo.”
Và trong Kinh Thánh cũng viết: “Nơi nào kho báu ngươi ở, nơi đó là lòng ngươi.”
Tất cả đều chỉ về một điều: thế giới bên ngoài là phản chiếu của thế giới bên trong con người.
Nếu lòng người đầy tham lam, sân hận, nghi kỵ, thì xã hội sẽ rối loạn, chiến tranh, bất công. Nhưng nếu lòng người trong sáng, vị tha, và biết thuận theo lẽ tự nhiên, thì trật tự xã hội tự nhiên an hòa mà không cần quá nhiều luật lệ cưỡng ép.
Vì thế, xây dựng một quốc gia thịnh trị không bắt đầu từ chính quyền, mà bắt đầu từ từng trái tim được khai sáng.
II. Thiên tâm – ý chí và nhịp điệu của vũ trụ
Thiên tâm là tâm của Trời, tức là trật tự, là quy luật vận hành khách quan của vũ trụ.
Trời không nói, nhưng Trời thể hiện qua nhịp tuần hoàn của bốn mùa, qua sinh – diệt, thịnh – suy, qua nhân – quả nối tiếp nhau.
Thiên tâm là Đạo, là nguyên lý tuyệt đối không đổi giữa muôn thay đổi.
Vietnam