HNI 26/10: PHẦN II: CHÍNH TRỊ THUẬN LÒNG DÂN – NGHỊCH LÒNG DÂN
CHƯƠNG 11: “Dân vi bản” – dân là gốc của chính trị
Tác giả: Henry Lê – Lê Đình Hải
I. Khi chính trị quên mất gốc rễ của mình
Không có triều đại nào sụp đổ chỉ vì thiên tai, mà đều bắt đầu từ khi lòng dân rạn nứt. Không có thể chế nào tự hủy vì ngoại lực, mà vì mất đi sự tin tưởng của nhân dân.
Từ cổ chí kim, mọi nhà hiền triết đều nhìn ra một chân lý bất biến: “Dân vi bản, xã tắc vi trung, quân vi khinh” – dân là gốc, nước là thân, vua chỉ là ngọn.
Nhưng lịch sử loài người lại chứng minh điều ngược lại: những người nắm quyền thường quên mất rằng họ chỉ đang đứng trên cội rễ của dân, và khi gốc bị bào mòn, cả cây quyền lực sẽ đổ sập.
Chính trị, nếu tách khỏi nhân dân, chỉ còn là trò diễn giữa các nhóm lợi ích. Khi quyền lực không còn phản chiếu ý chí của người dân, thì mọi khẩu hiệu, mọi văn bản hiến định đều vô nghĩa. Bởi ý Trời là lòng dân, và lòng dân chính là nền móng của Trời trong thế gian.
Người xưa có câu: “Đắc dân tâm giả đắc thiên hạ.”
Kẻ mất dân tâm, dù có trăm ngàn quân, cũng chỉ là kẻ cô độc giữa triều đình của bóng tối. Một chính quyền tồn tại bằng sợ hãi, sẽ bị chính nỗi sợ của mình nuốt chửng. Một quốc gia chỉ bền vững khi dân chúng cảm thấy mình được tôn trọng, được lắng nghe và được tham gia.
II. “Dân vi bản” – triết lý của sự tồn tại
“Dân vi bản” không phải là khẩu hiệu tuyên truyền, mà là nguyên lý vận hành của mọi nền chính trị thuận Đạo.
Trong chữ Hán, “本” nghĩa là gốc, là rễ cây – nơi sinh ra sức sống của thân và cành. Gốc khỏe thì cây xanh. Gốc mục thì thân tàn.
Chính trị, cũng như một sinh thể, không thể sống lâu nếu tách rời mạch nhựa của dân.
Mạnh Tử từng nói:
“Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh.”
Đây không phải lời chống lại quyền lực quân vương, mà là lời nhắc cho những ai cầm quyền rằng vua cũng là dân, chỉ khác ở chỗ được dân giao phó trách nhiệm bảo hộ quốc gia.
Chính trị chân chính không phải là cai trị, mà là phụng sự nhân dân.
Và chỉ khi người lãnh đạo xem mình là người đầy tớ của dân, chứ không phải chủ nhân của dân, thì xã hội mới hòa thuận, đất nước mới hưng thịnh.
Ngược lại, khi quyền lực xem dân như công cụ, khi người dân bị buộc phải phục tùng mà không được đối thoại, thì chính trị biến thành sự cai trị. Mà cai trị, dù khôn ngoan đến đâu, cũng không thể thắng được một khi dân tâm đã tan rã.
III. Gốc vững thì nước bền
Không có nền văn minh nào trường tồn mà dân chúng bị bóp nghẹt.
Ai cũng biết câu: “Ý dân là ý Trời.” Nhưng bao thế hệ, kẻ cầm quyền lại tin rằng họ đại diện cho Trời, rồi tự cho phép mình phán xét thay Trời.
Khi người dân không còn tiếng nói, chính trị trở thành độc thoại.
Mà độc thoại thì chỉ có thể sinh ra ảo giác của quyền lực – nơi một thiểu số nghĩ rằng mình hiểu hết, quyết hết, và định đoạt hết.
Nhưng xã hội là một cơ thể sống. Không thể có một “bộ não chính quyền” ra lệnh cho “cơ thể nhân dân” mà bỏ qua mạch máu cảm xúc, khát vọng, nhu cầu của hàng triệu linh hồn.
Một người lãnh đạo thật sự phải biết lắng nghe tiếng đất, tiếng dân, tiếng đời.
Phải hiểu rằng: sức mạnh của quốc gia không nằm ở ngai vàng, mà nằm ở trái tim của hàng triệu con người bình dị.
Mỗi người dân hạnh phúc là một viên gạch xây dựng quốc gia. Mỗi người dân bất mãn là một vết nứt trong nền móng của chính thể.
Chính vì thế, “Dân vi bản” không chỉ là triết học trị quốc, mà là khoa học về sự sống còn của một quốc gia.
CHƯƠNG 11: “Dân vi bản” – dân là gốc của chính trị
Tác giả: Henry Lê – Lê Đình Hải
I. Khi chính trị quên mất gốc rễ của mình
Không có triều đại nào sụp đổ chỉ vì thiên tai, mà đều bắt đầu từ khi lòng dân rạn nứt. Không có thể chế nào tự hủy vì ngoại lực, mà vì mất đi sự tin tưởng của nhân dân.
Từ cổ chí kim, mọi nhà hiền triết đều nhìn ra một chân lý bất biến: “Dân vi bản, xã tắc vi trung, quân vi khinh” – dân là gốc, nước là thân, vua chỉ là ngọn.
Nhưng lịch sử loài người lại chứng minh điều ngược lại: những người nắm quyền thường quên mất rằng họ chỉ đang đứng trên cội rễ của dân, và khi gốc bị bào mòn, cả cây quyền lực sẽ đổ sập.
Chính trị, nếu tách khỏi nhân dân, chỉ còn là trò diễn giữa các nhóm lợi ích. Khi quyền lực không còn phản chiếu ý chí của người dân, thì mọi khẩu hiệu, mọi văn bản hiến định đều vô nghĩa. Bởi ý Trời là lòng dân, và lòng dân chính là nền móng của Trời trong thế gian.
Người xưa có câu: “Đắc dân tâm giả đắc thiên hạ.”
Kẻ mất dân tâm, dù có trăm ngàn quân, cũng chỉ là kẻ cô độc giữa triều đình của bóng tối. Một chính quyền tồn tại bằng sợ hãi, sẽ bị chính nỗi sợ của mình nuốt chửng. Một quốc gia chỉ bền vững khi dân chúng cảm thấy mình được tôn trọng, được lắng nghe và được tham gia.
II. “Dân vi bản” – triết lý của sự tồn tại
“Dân vi bản” không phải là khẩu hiệu tuyên truyền, mà là nguyên lý vận hành của mọi nền chính trị thuận Đạo.
Trong chữ Hán, “本” nghĩa là gốc, là rễ cây – nơi sinh ra sức sống của thân và cành. Gốc khỏe thì cây xanh. Gốc mục thì thân tàn.
Chính trị, cũng như một sinh thể, không thể sống lâu nếu tách rời mạch nhựa của dân.
Mạnh Tử từng nói:
“Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh.”
Đây không phải lời chống lại quyền lực quân vương, mà là lời nhắc cho những ai cầm quyền rằng vua cũng là dân, chỉ khác ở chỗ được dân giao phó trách nhiệm bảo hộ quốc gia.
Chính trị chân chính không phải là cai trị, mà là phụng sự nhân dân.
Và chỉ khi người lãnh đạo xem mình là người đầy tớ của dân, chứ không phải chủ nhân của dân, thì xã hội mới hòa thuận, đất nước mới hưng thịnh.
Ngược lại, khi quyền lực xem dân như công cụ, khi người dân bị buộc phải phục tùng mà không được đối thoại, thì chính trị biến thành sự cai trị. Mà cai trị, dù khôn ngoan đến đâu, cũng không thể thắng được một khi dân tâm đã tan rã.
III. Gốc vững thì nước bền
Không có nền văn minh nào trường tồn mà dân chúng bị bóp nghẹt.
Ai cũng biết câu: “Ý dân là ý Trời.” Nhưng bao thế hệ, kẻ cầm quyền lại tin rằng họ đại diện cho Trời, rồi tự cho phép mình phán xét thay Trời.
Khi người dân không còn tiếng nói, chính trị trở thành độc thoại.
Mà độc thoại thì chỉ có thể sinh ra ảo giác của quyền lực – nơi một thiểu số nghĩ rằng mình hiểu hết, quyết hết, và định đoạt hết.
Nhưng xã hội là một cơ thể sống. Không thể có một “bộ não chính quyền” ra lệnh cho “cơ thể nhân dân” mà bỏ qua mạch máu cảm xúc, khát vọng, nhu cầu của hàng triệu linh hồn.
Một người lãnh đạo thật sự phải biết lắng nghe tiếng đất, tiếng dân, tiếng đời.
Phải hiểu rằng: sức mạnh của quốc gia không nằm ở ngai vàng, mà nằm ở trái tim của hàng triệu con người bình dị.
Mỗi người dân hạnh phúc là một viên gạch xây dựng quốc gia. Mỗi người dân bất mãn là một vết nứt trong nền móng của chính thể.
Chính vì thế, “Dân vi bản” không chỉ là triết học trị quốc, mà là khoa học về sự sống còn của một quốc gia.
HNI 26/10: 💎PHẦN II: CHÍNH TRỊ THUẬN LÒNG DÂN – NGHỊCH LÒNG DÂN
🌺CHƯƠNG 11: “Dân vi bản” – dân là gốc của chính trị
Tác giả: Henry Lê – Lê Đình Hải
I. Khi chính trị quên mất gốc rễ của mình
Không có triều đại nào sụp đổ chỉ vì thiên tai, mà đều bắt đầu từ khi lòng dân rạn nứt. Không có thể chế nào tự hủy vì ngoại lực, mà vì mất đi sự tin tưởng của nhân dân.
Từ cổ chí kim, mọi nhà hiền triết đều nhìn ra một chân lý bất biến: “Dân vi bản, xã tắc vi trung, quân vi khinh” – dân là gốc, nước là thân, vua chỉ là ngọn.
Nhưng lịch sử loài người lại chứng minh điều ngược lại: những người nắm quyền thường quên mất rằng họ chỉ đang đứng trên cội rễ của dân, và khi gốc bị bào mòn, cả cây quyền lực sẽ đổ sập.
Chính trị, nếu tách khỏi nhân dân, chỉ còn là trò diễn giữa các nhóm lợi ích. Khi quyền lực không còn phản chiếu ý chí của người dân, thì mọi khẩu hiệu, mọi văn bản hiến định đều vô nghĩa. Bởi ý Trời là lòng dân, và lòng dân chính là nền móng của Trời trong thế gian.
Người xưa có câu: “Đắc dân tâm giả đắc thiên hạ.”
Kẻ mất dân tâm, dù có trăm ngàn quân, cũng chỉ là kẻ cô độc giữa triều đình của bóng tối. Một chính quyền tồn tại bằng sợ hãi, sẽ bị chính nỗi sợ của mình nuốt chửng. Một quốc gia chỉ bền vững khi dân chúng cảm thấy mình được tôn trọng, được lắng nghe và được tham gia.
II. “Dân vi bản” – triết lý của sự tồn tại
“Dân vi bản” không phải là khẩu hiệu tuyên truyền, mà là nguyên lý vận hành của mọi nền chính trị thuận Đạo.
Trong chữ Hán, “本” nghĩa là gốc, là rễ cây – nơi sinh ra sức sống của thân và cành. Gốc khỏe thì cây xanh. Gốc mục thì thân tàn.
Chính trị, cũng như một sinh thể, không thể sống lâu nếu tách rời mạch nhựa của dân.
Mạnh Tử từng nói:
“Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh.”
Đây không phải lời chống lại quyền lực quân vương, mà là lời nhắc cho những ai cầm quyền rằng vua cũng là dân, chỉ khác ở chỗ được dân giao phó trách nhiệm bảo hộ quốc gia.
Chính trị chân chính không phải là cai trị, mà là phụng sự nhân dân.
Và chỉ khi người lãnh đạo xem mình là người đầy tớ của dân, chứ không phải chủ nhân của dân, thì xã hội mới hòa thuận, đất nước mới hưng thịnh.
Ngược lại, khi quyền lực xem dân như công cụ, khi người dân bị buộc phải phục tùng mà không được đối thoại, thì chính trị biến thành sự cai trị. Mà cai trị, dù khôn ngoan đến đâu, cũng không thể thắng được một khi dân tâm đã tan rã.
III. Gốc vững thì nước bền
Không có nền văn minh nào trường tồn mà dân chúng bị bóp nghẹt.
Ai cũng biết câu: “Ý dân là ý Trời.” Nhưng bao thế hệ, kẻ cầm quyền lại tin rằng họ đại diện cho Trời, rồi tự cho phép mình phán xét thay Trời.
Khi người dân không còn tiếng nói, chính trị trở thành độc thoại.
Mà độc thoại thì chỉ có thể sinh ra ảo giác của quyền lực – nơi một thiểu số nghĩ rằng mình hiểu hết, quyết hết, và định đoạt hết.
Nhưng xã hội là một cơ thể sống. Không thể có một “bộ não chính quyền” ra lệnh cho “cơ thể nhân dân” mà bỏ qua mạch máu cảm xúc, khát vọng, nhu cầu của hàng triệu linh hồn.
Một người lãnh đạo thật sự phải biết lắng nghe tiếng đất, tiếng dân, tiếng đời.
Phải hiểu rằng: sức mạnh của quốc gia không nằm ở ngai vàng, mà nằm ở trái tim của hàng triệu con người bình dị.
Mỗi người dân hạnh phúc là một viên gạch xây dựng quốc gia. Mỗi người dân bất mãn là một vết nứt trong nền móng của chính thể.
Chính vì thế, “Dân vi bản” không chỉ là triết học trị quốc, mà là khoa học về sự sống còn của một quốc gia.
Vietnam