HNI 26/10 - B26.
CHƯƠNG 8: TƯ TƯỞNG ĐẠO TRỜI TRONG TRIẾT HỌC PHƯƠNG ĐÔNG
I. ĐẠO TRỜI – Cội nguồn của mọi học thuyết phương Đông
Từ thuở bình minh của nhân loại, khi con người ngước nhìn bầu trời và tự hỏi về nơi mình đến, “Đạo Trời” đã được cảm nhận chứ chưa từng cần định nghĩa.
Phương Đông – vùng đất của trực giác và tâm linh, của những nền văn minh cổ đại như Trung Hoa, Ấn Độ, Việt, Nhật, Triều – đã từ sớm hình thành nên một cái nhìn toàn thể về vũ trụ: rằng mọi vật đều khởi từ Đạo, sống trong Đạo, và trở về với Đạo.
“Đạo” không phải là một vị thần, không phải là một khái niệm giáo điều, mà là nguyên lý vận hành tối thượng – dòng chảy vô hình kết nối mọi sinh linh.
Nếu phương Tây tìm kiếm chân lý trong sự phân tích, tách rời, thì phương Đông lại tìm Đạo bằng cách hòa nhập, cảm nhận, sống thuận theo.
Khi người Trung Hoa cổ đại nói: “Thiên hành kiện, quân tử dĩ tự cường bất tức” – họ không chỉ ca ngợi tinh thần mạnh mẽ, mà còn khẳng định rằng: Đạo Trời vận hành không ngừng, nên con người cũng phải tự hoàn thiện không ngơi nghỉ.
Còn khi người Ấn Độ nói về “Dharma”, họ không nói về luật lệ bên ngoài, mà là trật tự nội tâm hòa cùng trật tự vũ trụ – nơi mỗi hành động đều mang ý nghĩa vũ trụ.
Và người Việt ta, từ ngàn xưa, đã dạy con cháu: “Thuận Thiên giả tồn, nghịch Thiên giả vong” – kẻ thuận theo Trời thì sống, kẻ trái Trời thì diệt.
Tư tưởng ấy, xuyên suốt hàng nghìn năm, đã trở thành cột sống tinh thần của triết học phương Đông. Mọi tôn giáo, mọi học thuyết – từ Nho, Lão, Phật cho đến Đạo gia dân gian – đều xoay quanh một trục duy nhất: Đạo Trời – quy luật tuyệt đối nhưng đầy nhân tính của vũ trụ.
II. Đạo trong Nho, Lão, Phật – Ba con đường dẫn về cùng một nguồn
1. Nho gia – Đạo Trời là trật tự của đạo người
Khổng Tử từng nói: “Thiên sinh đức ư ngã.”
Đối với Nho gia, Đạo Trời không phải điều xa vời mà chính là chuẩn mực đạo đức nội tâm. Trời ban cho con người “tính thiện”, ban cho mỗi người một phần ánh sáng của Đạo, để ai nấy đều có thể hành xử hợp lẽ Trời mà không cần đến quyền lực áp đặt.
Tư tưởng “thiên mệnh” của Nho học không hề cứng nhắc, mà là lời nhắc rằng người cai trị phải thuận Trời, lấy dân làm gốc, vì lòng dân chính là biểu hiện của ý Trời.
CHƯƠNG 8: TƯ TƯỞNG ĐẠO TRỜI TRONG TRIẾT HỌC PHƯƠNG ĐÔNG
I. ĐẠO TRỜI – Cội nguồn của mọi học thuyết phương Đông
Từ thuở bình minh của nhân loại, khi con người ngước nhìn bầu trời và tự hỏi về nơi mình đến, “Đạo Trời” đã được cảm nhận chứ chưa từng cần định nghĩa.
Phương Đông – vùng đất của trực giác và tâm linh, của những nền văn minh cổ đại như Trung Hoa, Ấn Độ, Việt, Nhật, Triều – đã từ sớm hình thành nên một cái nhìn toàn thể về vũ trụ: rằng mọi vật đều khởi từ Đạo, sống trong Đạo, và trở về với Đạo.
“Đạo” không phải là một vị thần, không phải là một khái niệm giáo điều, mà là nguyên lý vận hành tối thượng – dòng chảy vô hình kết nối mọi sinh linh.
Nếu phương Tây tìm kiếm chân lý trong sự phân tích, tách rời, thì phương Đông lại tìm Đạo bằng cách hòa nhập, cảm nhận, sống thuận theo.
Khi người Trung Hoa cổ đại nói: “Thiên hành kiện, quân tử dĩ tự cường bất tức” – họ không chỉ ca ngợi tinh thần mạnh mẽ, mà còn khẳng định rằng: Đạo Trời vận hành không ngừng, nên con người cũng phải tự hoàn thiện không ngơi nghỉ.
Còn khi người Ấn Độ nói về “Dharma”, họ không nói về luật lệ bên ngoài, mà là trật tự nội tâm hòa cùng trật tự vũ trụ – nơi mỗi hành động đều mang ý nghĩa vũ trụ.
Và người Việt ta, từ ngàn xưa, đã dạy con cháu: “Thuận Thiên giả tồn, nghịch Thiên giả vong” – kẻ thuận theo Trời thì sống, kẻ trái Trời thì diệt.
Tư tưởng ấy, xuyên suốt hàng nghìn năm, đã trở thành cột sống tinh thần của triết học phương Đông. Mọi tôn giáo, mọi học thuyết – từ Nho, Lão, Phật cho đến Đạo gia dân gian – đều xoay quanh một trục duy nhất: Đạo Trời – quy luật tuyệt đối nhưng đầy nhân tính của vũ trụ.
II. Đạo trong Nho, Lão, Phật – Ba con đường dẫn về cùng một nguồn
1. Nho gia – Đạo Trời là trật tự của đạo người
Khổng Tử từng nói: “Thiên sinh đức ư ngã.”
Đối với Nho gia, Đạo Trời không phải điều xa vời mà chính là chuẩn mực đạo đức nội tâm. Trời ban cho con người “tính thiện”, ban cho mỗi người một phần ánh sáng của Đạo, để ai nấy đều có thể hành xử hợp lẽ Trời mà không cần đến quyền lực áp đặt.
Tư tưởng “thiên mệnh” của Nho học không hề cứng nhắc, mà là lời nhắc rằng người cai trị phải thuận Trời, lấy dân làm gốc, vì lòng dân chính là biểu hiện của ý Trời.
HNI 26/10 - B26. 🌺🌺🌺
🌺CHƯƠNG 8: TƯ TƯỞNG ĐẠO TRỜI TRONG TRIẾT HỌC PHƯƠNG ĐÔNG
I. ĐẠO TRỜI – Cội nguồn của mọi học thuyết phương Đông
Từ thuở bình minh của nhân loại, khi con người ngước nhìn bầu trời và tự hỏi về nơi mình đến, “Đạo Trời” đã được cảm nhận chứ chưa từng cần định nghĩa.
Phương Đông – vùng đất của trực giác và tâm linh, của những nền văn minh cổ đại như Trung Hoa, Ấn Độ, Việt, Nhật, Triều – đã từ sớm hình thành nên một cái nhìn toàn thể về vũ trụ: rằng mọi vật đều khởi từ Đạo, sống trong Đạo, và trở về với Đạo.
“Đạo” không phải là một vị thần, không phải là một khái niệm giáo điều, mà là nguyên lý vận hành tối thượng – dòng chảy vô hình kết nối mọi sinh linh.
Nếu phương Tây tìm kiếm chân lý trong sự phân tích, tách rời, thì phương Đông lại tìm Đạo bằng cách hòa nhập, cảm nhận, sống thuận theo.
Khi người Trung Hoa cổ đại nói: “Thiên hành kiện, quân tử dĩ tự cường bất tức” – họ không chỉ ca ngợi tinh thần mạnh mẽ, mà còn khẳng định rằng: Đạo Trời vận hành không ngừng, nên con người cũng phải tự hoàn thiện không ngơi nghỉ.
Còn khi người Ấn Độ nói về “Dharma”, họ không nói về luật lệ bên ngoài, mà là trật tự nội tâm hòa cùng trật tự vũ trụ – nơi mỗi hành động đều mang ý nghĩa vũ trụ.
Và người Việt ta, từ ngàn xưa, đã dạy con cháu: “Thuận Thiên giả tồn, nghịch Thiên giả vong” – kẻ thuận theo Trời thì sống, kẻ trái Trời thì diệt.
Tư tưởng ấy, xuyên suốt hàng nghìn năm, đã trở thành cột sống tinh thần của triết học phương Đông. Mọi tôn giáo, mọi học thuyết – từ Nho, Lão, Phật cho đến Đạo gia dân gian – đều xoay quanh một trục duy nhất: Đạo Trời – quy luật tuyệt đối nhưng đầy nhân tính của vũ trụ.
II. Đạo trong Nho, Lão, Phật – Ba con đường dẫn về cùng một nguồn
1. Nho gia – Đạo Trời là trật tự của đạo người
Khổng Tử từng nói: “Thiên sinh đức ư ngã.”
Đối với Nho gia, Đạo Trời không phải điều xa vời mà chính là chuẩn mực đạo đức nội tâm. Trời ban cho con người “tính thiện”, ban cho mỗi người một phần ánh sáng của Đạo, để ai nấy đều có thể hành xử hợp lẽ Trời mà không cần đến quyền lực áp đặt.
Tư tưởng “thiên mệnh” của Nho học không hề cứng nhắc, mà là lời nhắc rằng người cai trị phải thuận Trời, lấy dân làm gốc, vì lòng dân chính là biểu hiện của ý Trời.
English