HNI 27/10: Bài thơ Chương 13: Khi lòng dân ly tán – triều đại lung lay
(Thơ: Henry Lê – Lê Đình Hải)
Khi lòng dân chẳng còn chung một nhịp,
Ngai vàng kia hóa chiếc ghế trống trơn.
Cung điện sáng mà tâm người đã tối,
Đế nghiệp xưa – chỉ còn trong giấc mơ.
Khi dân oán, đất trời cũng nặng,
Cây chẳng xanh, sông cạn đá khô.
Gió chẳng hát, chim không đậu,
Mưa rơi như lệ của hư vô.
Lòng dân tán, quyền đâu mà giữ?
Trị dân không nghĩa – Trời thu quyền ngay.
Thế nước lớn mà tâm dân rạn,
Thì triều đại chẳng thể còn dài.
Không ai lật đổ một đế vương,
Ngoài chính dân mình quay lưng thầm lặng.
Không ai phá tan một triều đại,
Ngoài chính sự bất công đã chồng chất nặng.
Ngai vàng lung lay chẳng vì đao kiếm,
Mà vì tiếng thở dài giữa dân gian.
Một giọt lệ rơi nơi chợ vắng,
Cũng nứt tan ngọc tỷ trong cung vàng.
Khi quan liêu xa rời dân khổ,
Khi quyền quý quên nghĩa nhân tâm,
Thì Đạo Trời tự xoay bánh số,
Khiến cơ đồ hóa bụi âm thầm.
Không có dân – vua chỉ là kẻ lữ,
Lang thang giữa cõi vô thường quyền danh.
Không có dân – nước chỉ là địa ngục,
Dù tường son, dù cẩm tú lung linh.
Một khi dân chẳng còn tin,
Thì lệnh vua hóa gió, lời triều hóa khói.
Một khi dân chẳng còn nhìn,
Thì ngai ngọc cũng chỉ là cát bụi trôi.
Bởi dân là gốc, triều là ngọn,
Cội không bền – lá úa rụng thôi.
Người khôn trị nước bằng lòng thuận,
Kẻ ngu giữ nước bằng bạo uy.
Đến khi lòng dân đã lìa,
Thì muôn đạo quân cũng thành mây loãng.
Trời không cần giáng sấm,
Chỉ cần dân quay lưng – triều đại tan tành.
Hãy nhớ: lòng dân là Thần,
Không cần kiếm cũng phân định chính tà.
Ai thuận dân – Trời nâng giữ,
Ai nghịch dân – Trời tự phế truất ra.
Đọc ít hơn