HNI 28/10 🌺Chương 40:Hướng đến nền pháp trị – đức trị hài hòa trong kỷ nguyên mới 1. Mở đầu: Sự khủng hoảng của một nền tảng đơn cực Trong suốt lịch sử loài người, pháp trị và đức trị luôn tồn tại như hai cực của cùng một bản thể quản trị xã hội. Pháp trị đặt nền móng cho sự ổn định, kỷ cương, bảo đảm quyền và nghĩa vụ của mỗi công dân. Đức trị khơi dậy lòng nhân ái, sự cảm thông, niềm tin và mối liên kết giữa con người với nhau. Một bên là chiếc khung thép bảo vệ trật tự; một bên là mạch máu nuôi dưỡng linh hồn cộng đồng. Tuy nhiên, các quốc gia trong quá khứ thường rơi vào cạm bẫy của sự cực đoan: hoặc dựa hoàn toàn vào pháp luật cứng nhắc dẫn đến khô cạn nhân tâm, hoặc đặt nặng vào đạo đức nhưng thiếu hệ thống chế tài, khiến xã hội dễ rơi vào hỗn loạn. Trong kỷ nguyên mới – thời đại số, toàn cầu hóa và kết nối vạn vật – sự phân cực này càng bộc lộ rõ. Các xã hội lệ thuộc quá nhiều vào luật lệ trở thành guồng máy khổng lồ thiếu linh hồn, con người bị biến thành bánh răng vô cảm. Ngược lại, những xã hội chỉ dựa vào đạo đức mà thiếu cơ chế pháp lý mạnh mẽ lại bị lung lay trước cám dỗ quyền lực, lợi ích nhóm, tham nhũng và bất công. Thế giới ngày nay vì vậy đòi hỏi một con đường dung hòa, nơi pháp trị và đức trị không đối lập mà bổ trợ cho nhau, tạo nên nền tảng bền vững cho văn minh nhân loại. 2. Pháp trị – trụ cột của trật tự hiện đại Pháp trị, với bản chất là sự thượng tôn pháp luật, đem đến những ưu thế không thể thay thế. Nó đảm bảo rằng không ai, kể cả người đứng đầu quốc gia, được phép đứng trên luật. Nó ngăn ngừa sự lạm quyền, bảo vệ những người yếu thế, xác lập công bằng trong phân xử. Pháp trị như một “hệ điều hành” của quốc gia, trong đó mọi công dân đều vận hành theo luật lệ chung.