HNI 2/11: CHƯƠNG 38: Khi chính trị phục vụ con người, không phải ngược lại
I. Chính trị – phương tiện, không phải mục đích
Trong suốt hàng nghìn năm văn minh nhân loại, chính trị từng được xem như đỉnh cao của quyền lực. Người bước chân vào chính trường mang danh “phục vụ dân”, nhưng không ít trường hợp lại trở thành kẻ nắm quyền trên dân. Họ quên mất rằng: chính trị vốn chỉ là công cụ, là phương tiện để phục vụ con người, chứ không phải chiếc ngai vàng để cai trị con người.
Nếu tách nghĩa nguyên thủy, “chính trị” (politics) xuất phát từ “polis” – thành bang, nơi con người cùng nhau xây dựng đời sống chung. Chính trị ra đời vì đời sống cộng đồng cần tổ chức, cần điều hòa lợi ích, cần luật lệ công bằng để mọi người cùng phát triển. Nhưng khi quyền lực bị tích tụ, khi “phục vụ” biến thành “thống trị”, thì chính trị lại trở thành cái lồng giam linh hồn tự do của nhân loại.
Chính trị chân chính phải là nghệ thuật tổ chức cuộc sống tốt đẹp, chứ không phải nghệ thuật giữ ghế quyền lực. Nó phải khơi dậy lòng nhân, lòng tin, tinh thần cộng đồng; chứ không phải nuôi dưỡng sự sợ hãi hay chia rẽ. Khi con người quên mất mục đích của chính trị, họ sẽ bị chính công cụ mình tạo ra quay lại điều khiển.
Ngày nay, khi nhân loại đã đi đến thời kỳ hậu công nghiệp, hậu vật chất, và tiến gần đến kỷ nguyên ý thức, chính trị cần được tái định nghĩa. Nó không còn là trò chơi của quyền lực, mà là khoa học phụng sự con người, nơi đạo đức, công nghệ và trí tuệ hòa vào nhau để kiến tạo xã hội nhân văn.
II. Khi con người bị biến thành phương tiện
Trong lịch sử, ta từng chứng kiến những giai đoạn chính trị biến con người thành công cụ.
Trong thời phong kiến, dân là “thần dân”, “con dân”, là đối tượng để vua quản.
Trong thời thuộc địa, dân là “lao động”, là “nguồn tài nguyên nhân lực” để phục vụ quyền lợi của kẻ thống trị.
Ngay cả trong nhiều mô hình hiện đại, con người vẫn bị xem là “đơn vị bầu cử”, là “nguồn thu thuế”, là “con số trong thống kê kinh tế”.
Chính trị khi đó không còn phục vụ người dân, mà chỉ sử dụng người dân để duy trì cơ chế quyền lực.
Những khẩu hiệu “vì nhân dân” đôi khi chỉ là bức màn che cho tham vọng. Người dân bị buộc phải tin, phải theo, phải phục tùng, trong khi tiếng nói của họ không được lắng nghe. Cơ chế đại diện trở nên méo mó khi người đại diện không còn đồng cảm với người được đại diện. Quyền lực không còn là ủy thác từ dân, mà là đặc quyền tự duy trì của giới cầm quyền.
Đó là khi chính trị rơi vào nghịch lý: nó tồn tại để phục vụ con người, nhưng lại khiến con người phục vụ nó. Mọi chính sách, thể chế, hay chương trình dù được gọi là “phát triển”, nhưng nếu không đặt con người làm trung tâm, nó sẽ chỉ sinh ra bất công, phân hóa và khổ đau.
III. Chính trị phục vụ con người – nền tảng của một xã hội khai minh
Một xã hội khai minh không được đo bằng tòa nhà cao tầng hay GDP, mà được đo bằng mức độ hạnh phúc, tự do và phẩm giá của từng người dân.
Chính trị phục vụ con người phải dựa trên ba trụ cột:
Đặt phẩm giá con người lên trên quyền lực.
Mọi quyết định chính trị phải xuất phát từ giá trị con người – không ai bị coi là phương tiện để đạt mục đích tập thể hay quyền lợi nhóm. Chính trị không thể nhân danh “lợi ích quốc gia” để chà đạp lên công dân, bởi quốc gia chỉ có ý nghĩa khi người dân hạnh phúc.
Lấy hạnh phúc làm thước đo phát triển.
Thay vì đếm số lượng nhà máy, khu đô thị hay ngân sách, chính trị nhân bản đo bằng chỉ số hài lòng, sự an toàn tinh thần, và khả năng con người sống đúng với bản thân. Một nền chính trị thành công không phải nơi có nhiều luật lệ, mà là nơi con người không cần sợ luật.
Trao quyền tự chủ cho người dân.
Đọc thêm
I. Chính trị – phương tiện, không phải mục đích
Trong suốt hàng nghìn năm văn minh nhân loại, chính trị từng được xem như đỉnh cao của quyền lực. Người bước chân vào chính trường mang danh “phục vụ dân”, nhưng không ít trường hợp lại trở thành kẻ nắm quyền trên dân. Họ quên mất rằng: chính trị vốn chỉ là công cụ, là phương tiện để phục vụ con người, chứ không phải chiếc ngai vàng để cai trị con người.
Nếu tách nghĩa nguyên thủy, “chính trị” (politics) xuất phát từ “polis” – thành bang, nơi con người cùng nhau xây dựng đời sống chung. Chính trị ra đời vì đời sống cộng đồng cần tổ chức, cần điều hòa lợi ích, cần luật lệ công bằng để mọi người cùng phát triển. Nhưng khi quyền lực bị tích tụ, khi “phục vụ” biến thành “thống trị”, thì chính trị lại trở thành cái lồng giam linh hồn tự do của nhân loại.
Chính trị chân chính phải là nghệ thuật tổ chức cuộc sống tốt đẹp, chứ không phải nghệ thuật giữ ghế quyền lực. Nó phải khơi dậy lòng nhân, lòng tin, tinh thần cộng đồng; chứ không phải nuôi dưỡng sự sợ hãi hay chia rẽ. Khi con người quên mất mục đích của chính trị, họ sẽ bị chính công cụ mình tạo ra quay lại điều khiển.
Ngày nay, khi nhân loại đã đi đến thời kỳ hậu công nghiệp, hậu vật chất, và tiến gần đến kỷ nguyên ý thức, chính trị cần được tái định nghĩa. Nó không còn là trò chơi của quyền lực, mà là khoa học phụng sự con người, nơi đạo đức, công nghệ và trí tuệ hòa vào nhau để kiến tạo xã hội nhân văn.
II. Khi con người bị biến thành phương tiện
Trong lịch sử, ta từng chứng kiến những giai đoạn chính trị biến con người thành công cụ.
Trong thời phong kiến, dân là “thần dân”, “con dân”, là đối tượng để vua quản.
Trong thời thuộc địa, dân là “lao động”, là “nguồn tài nguyên nhân lực” để phục vụ quyền lợi của kẻ thống trị.
Ngay cả trong nhiều mô hình hiện đại, con người vẫn bị xem là “đơn vị bầu cử”, là “nguồn thu thuế”, là “con số trong thống kê kinh tế”.
Chính trị khi đó không còn phục vụ người dân, mà chỉ sử dụng người dân để duy trì cơ chế quyền lực.
Những khẩu hiệu “vì nhân dân” đôi khi chỉ là bức màn che cho tham vọng. Người dân bị buộc phải tin, phải theo, phải phục tùng, trong khi tiếng nói của họ không được lắng nghe. Cơ chế đại diện trở nên méo mó khi người đại diện không còn đồng cảm với người được đại diện. Quyền lực không còn là ủy thác từ dân, mà là đặc quyền tự duy trì của giới cầm quyền.
Đó là khi chính trị rơi vào nghịch lý: nó tồn tại để phục vụ con người, nhưng lại khiến con người phục vụ nó. Mọi chính sách, thể chế, hay chương trình dù được gọi là “phát triển”, nhưng nếu không đặt con người làm trung tâm, nó sẽ chỉ sinh ra bất công, phân hóa và khổ đau.
III. Chính trị phục vụ con người – nền tảng của một xã hội khai minh
Một xã hội khai minh không được đo bằng tòa nhà cao tầng hay GDP, mà được đo bằng mức độ hạnh phúc, tự do và phẩm giá của từng người dân.
Chính trị phục vụ con người phải dựa trên ba trụ cột:
Đặt phẩm giá con người lên trên quyền lực.
Mọi quyết định chính trị phải xuất phát từ giá trị con người – không ai bị coi là phương tiện để đạt mục đích tập thể hay quyền lợi nhóm. Chính trị không thể nhân danh “lợi ích quốc gia” để chà đạp lên công dân, bởi quốc gia chỉ có ý nghĩa khi người dân hạnh phúc.
Lấy hạnh phúc làm thước đo phát triển.
Thay vì đếm số lượng nhà máy, khu đô thị hay ngân sách, chính trị nhân bản đo bằng chỉ số hài lòng, sự an toàn tinh thần, và khả năng con người sống đúng với bản thân. Một nền chính trị thành công không phải nơi có nhiều luật lệ, mà là nơi con người không cần sợ luật.
Trao quyền tự chủ cho người dân.
Đọc thêm
HNI 2/11: CHƯƠNG 38: Khi chính trị phục vụ con người, không phải ngược lại
I. Chính trị – phương tiện, không phải mục đích
Trong suốt hàng nghìn năm văn minh nhân loại, chính trị từng được xem như đỉnh cao của quyền lực. Người bước chân vào chính trường mang danh “phục vụ dân”, nhưng không ít trường hợp lại trở thành kẻ nắm quyền trên dân. Họ quên mất rằng: chính trị vốn chỉ là công cụ, là phương tiện để phục vụ con người, chứ không phải chiếc ngai vàng để cai trị con người.
Nếu tách nghĩa nguyên thủy, “chính trị” (politics) xuất phát từ “polis” – thành bang, nơi con người cùng nhau xây dựng đời sống chung. Chính trị ra đời vì đời sống cộng đồng cần tổ chức, cần điều hòa lợi ích, cần luật lệ công bằng để mọi người cùng phát triển. Nhưng khi quyền lực bị tích tụ, khi “phục vụ” biến thành “thống trị”, thì chính trị lại trở thành cái lồng giam linh hồn tự do của nhân loại.
Chính trị chân chính phải là nghệ thuật tổ chức cuộc sống tốt đẹp, chứ không phải nghệ thuật giữ ghế quyền lực. Nó phải khơi dậy lòng nhân, lòng tin, tinh thần cộng đồng; chứ không phải nuôi dưỡng sự sợ hãi hay chia rẽ. Khi con người quên mất mục đích của chính trị, họ sẽ bị chính công cụ mình tạo ra quay lại điều khiển.
Ngày nay, khi nhân loại đã đi đến thời kỳ hậu công nghiệp, hậu vật chất, và tiến gần đến kỷ nguyên ý thức, chính trị cần được tái định nghĩa. Nó không còn là trò chơi của quyền lực, mà là khoa học phụng sự con người, nơi đạo đức, công nghệ và trí tuệ hòa vào nhau để kiến tạo xã hội nhân văn.
II. Khi con người bị biến thành phương tiện
Trong lịch sử, ta từng chứng kiến những giai đoạn chính trị biến con người thành công cụ.
Trong thời phong kiến, dân là “thần dân”, “con dân”, là đối tượng để vua quản.
Trong thời thuộc địa, dân là “lao động”, là “nguồn tài nguyên nhân lực” để phục vụ quyền lợi của kẻ thống trị.
Ngay cả trong nhiều mô hình hiện đại, con người vẫn bị xem là “đơn vị bầu cử”, là “nguồn thu thuế”, là “con số trong thống kê kinh tế”.
Chính trị khi đó không còn phục vụ người dân, mà chỉ sử dụng người dân để duy trì cơ chế quyền lực.
Những khẩu hiệu “vì nhân dân” đôi khi chỉ là bức màn che cho tham vọng. Người dân bị buộc phải tin, phải theo, phải phục tùng, trong khi tiếng nói của họ không được lắng nghe. Cơ chế đại diện trở nên méo mó khi người đại diện không còn đồng cảm với người được đại diện. Quyền lực không còn là ủy thác từ dân, mà là đặc quyền tự duy trì của giới cầm quyền.
Đó là khi chính trị rơi vào nghịch lý: nó tồn tại để phục vụ con người, nhưng lại khiến con người phục vụ nó. Mọi chính sách, thể chế, hay chương trình dù được gọi là “phát triển”, nhưng nếu không đặt con người làm trung tâm, nó sẽ chỉ sinh ra bất công, phân hóa và khổ đau.
III. Chính trị phục vụ con người – nền tảng của một xã hội khai minh
Một xã hội khai minh không được đo bằng tòa nhà cao tầng hay GDP, mà được đo bằng mức độ hạnh phúc, tự do và phẩm giá của từng người dân.
Chính trị phục vụ con người phải dựa trên ba trụ cột:
Đặt phẩm giá con người lên trên quyền lực.
Mọi quyết định chính trị phải xuất phát từ giá trị con người – không ai bị coi là phương tiện để đạt mục đích tập thể hay quyền lợi nhóm. Chính trị không thể nhân danh “lợi ích quốc gia” để chà đạp lên công dân, bởi quốc gia chỉ có ý nghĩa khi người dân hạnh phúc.
Lấy hạnh phúc làm thước đo phát triển.
Thay vì đếm số lượng nhà máy, khu đô thị hay ngân sách, chính trị nhân bản đo bằng chỉ số hài lòng, sự an toàn tinh thần, và khả năng con người sống đúng với bản thân. Một nền chính trị thành công không phải nơi có nhiều luật lệ, mà là nơi con người không cần sợ luật.
Trao quyền tự chủ cho người dân.
Đọc thêm
Vietnam