HNI 2/11 - 🌺 CHƯƠNG 34 : KINH TẾ TUẦN HOÀN – KHÔNG LÃNG PHÍ, KHÔNG TỔN HẠI I. Khi con người quay về quy luật của tự nhiên Tự nhiên không tạo ra rác. Lá rụng nuôi đất, đất nuôi cây, cây lại sinh lá mới. Dòng chảy của sự sống là một vòng tuần hoàn bất tận, nơi mọi thứ đều có vị trí, vai trò và ý nghĩa. Không có cái gì bị vứt bỏ, không có thứ gì bị xem là “thừa”. Thế nhưng, trong nhiều thế kỷ qua, con người đã quên mất quy luật ấy. Ta đã tạo ra một nền kinh tế tuyến tính, nơi mọi giá trị đi theo đường thẳng: khai thác – sản xuất – tiêu dùng – vứt bỏ. Con người lấy từ thiên nhiên như thể đó là kho vô tận, rồi trả lại cho thiên nhiên rác thải, khói bụi, nước bẩn, và những hệ sinh thái bị tổn thương. Khi nền kinh tế ấy đạt đỉnh cao, cũng là lúc hành tinh bắt đầu phát tín hiệu cảnh báo. Biến đổi khí hậu, tài nguyên cạn kiệt, rác thải ngập tràn, môi trường bị đầu độc — tất cả là hệ quả của tư duy “tiêu thụ để tăng trưởng”, “lợi nhuận trên hết”, “tiện nghi hơn đạo lý”. Kinh tế tuần hoàn không phải là một khái niệm mới. Đó là sự trở về — trở về với bản năng sinh thái của sự sống, trở về với trí tuệ cân bằng mà tự nhiên đã vận hành suốt hàng tỷ năm. Nhưng lần này, con người trở về với ý thức, với trách nhiệm, với tình yêu thương đối với hành tinh và chính giống loài mình. II. Từ “tăng trưởng bằng tiêu hao” đến “thịnh vượng bằng tái tạo” Trong mô hình cũ, doanh nghiệp được khen khi sản xuất nhiều hơn, bán được nhiều hơn, tiêu thụ nhanh hơn. Tốc độ tăng trưởng được đo bằng GDP – con số phóng đại sự tiêu hao vật chất mà không tính đến tổn thất sinh thái. Trong mô hình mới, nền kinh tế tuần hoàn đo mức độ tái tạo giá trị, chứ không phải tốc độ tiêu thụ. Nó hỏi: Bao nhiêu nguyên liệu được tái sử dụng? Bao nhiêu năng lượng đến từ nguồn sạch? Bao nhiêu sản phẩm được thiết kế để không trở thành rác? Bao nhiêu người dân được hưởng lợi từ quá trình tái tạo này? Thay vì “mỏ khai thác”, ta xây “mỏ tái sinh”. Thay vì “bãi rác”, ta dựng “vườn năng lượng”. Thay vì “sản xuất để vứt bỏ”, ta “sả