HNI 16/12 - B23 📕 📕 BÀI THƠ CHƯƠNG 13 : NGHI LỄ VÀ HÌNH TƯỚNG: PHƯƠNG TIỆN CHỨ KHÔNG PHẢI CỨU CÁNH Ngày con người còn bơ vơ giữa vô minh, Họ mượn nghi lễ để chạm vào thiêng liêng. Một nén hương, một lời cầu khấn, Là chiếc cầu nối giữa hữu hạn và vô biên. Hình tướng sinh ra từ nhu cầu nương tựa, Khi tâm còn yếu ớt, dễ hoang mang. Áo đạo, chuông mõ, thánh đường, tượng Phật, Giúp con người định tâm giữa thế gian. Nhưng chiếc thuyền không phải là bờ giác, Bản đồ không thay cho bước chân đi. Nếu bám chặt hình tướng làm chân lý, Ta sẽ lạc đường ngay giữa từ bi. Nghi lễ đẹp khi còn nhắc ta tỉnh, Xấu đi khi biến thành thói quen mù. Lời kinh sáng nếu không vào đời sống, Chỉ là âm vang rỗng giữa hư vô. Có người lạy suốt đời không biết sống, Có người ăn chay mà tâm vẫn còn sân. Có người thuộc kinh ngàn trang chữ, Nhưng chưa từng thương thật một con người gần. Thần linh không trú trong tượng đá, Chân lý không nằm trọn ở đàn hương. Nếu lòng còn chia rẽ – phân cao thấp, Thì mọi nghi thức chỉ là lớp vỏ vô thường. Bậc giác ngộ dùng hình tướng như ngón tay, Chỉ về trăng chứ không thờ ngón. Người mê thì ôm chặt bàn tay chỉ, Rồi tranh cãi nhau về đúng – sai – hơn – kém. Khi nghi lễ dẫn ta về chánh niệm, Thì từng cúi đầu cũng hóa thiêng liêng. Khi hình tướng nhắc ta sống tử tế, Thì đời thường trở thành thánh điện bình yên. Nhưng khi nghi lễ bị dùng để phán xét, Để mua chuộc trời cao, đổi phước lành. Thì tôn giáo mất linh hồn nguyên thủy, Chỉ còn lại hình thức với danh xưng. Hãy giữ nghi lễ bằng tâm khiêm hạ, Và sẵn sàng buông bỏ lúc cần đi. Vì cứu cánh không nằm nơi hình tướng, Mà ở chỗ tâm người đã quay về. Ngày con người hiểu ra điều giản dị, Nghi lễ sẽ thôi giam cầm niềm tin. Chúng trở lại đúng vai trò ban đầu: Là phương tiện dẫn đường – không phải đích đến sau cùng.