HNI 17-12 - B18 🌟 **CHƯƠNG 2: TỪ THƯƠNG NHÂN ĐẾN DOANH NHÂN: BƯỚC CHUYỂN TỪ LỢI SANG NGHĨA** Lịch sử kinh doanh của nhân loại bắt đầu từ thương nhân. Thương nhân xuất hiện khi con người biết trao đổi: đổi vật lấy vật, đổi công lấy của, đổi thời gian lấy sinh tồn. Ở giai đoạn đó, mục tiêu rất rõ ràng: lợi. Có lợi thì làm, không lợi thì dừng. Không ai đòi hỏi thương nhân phải gánh vác trách nhiệm xã hội, bởi bản thân họ cũng đang vật lộn để tồn tại. Nhưng xã hội không đứng yên. Khi của cải tích lũy đủ lớn, khi ảnh hưởng của một cá nhân vượt khỏi phạm vi gia đình hay làng xóm, khi một quyết định kinh doanh có thể tác động đến sinh kế của hàng nghìn người – thì vai trò thương nhân không còn đủ. Lúc ấy, xã hội cần một hình mẫu mới: doanh nhân. Sự khác biệt giữa thương nhân và doanh nhân không nằm ở quy mô vốn, không nằm ở số lượng nhân sự, càng không nằm ở danh xưng. Sự khác biệt nằm ở ý thức trách nhiệm. Thương nhân hỏi: “Việc này có lợi cho tôi không?” Doanh nhân hỏi thêm một câu nữa: “Việc này có đúng không?” Bước chuyển từ lợi sang nghĩa không phải là sự phủ nhận lợi nhuận. Ngược lại, đó là sự nâng cấp mục tiêu của lợi nhuận. Lợi không còn là đích đến cuối cùng, mà trở thành phương tiện để thực hiện những giá trị lớn hơn: tạo việc làm, nâng chuẩn sống, xây dựng niềm tin và đóng góp cho sự ổn định của xã hội. Trong thời đại mới, sự nhầm lẫn giữa thương nhân và doanh nhân diễn ra phổ biến. Nhiều người có doanh thu lớn, công ty lớn, truyền thông mạnh, nhưng vẫn vận hành tư duy thương nhân thuần túy: tối đa hóa lợi ích cá nhân trong thời gian ngắn, bất chấp hệ quả dài hạn. Khi gặp khủng hoảng, họ rút lui. Khi niềm tin sụp đổ, họ đổi tên. Khi mô hình cũ bị phơi bày, họ tạo vỏ bọc mới. Doanh nhân thật thì khác. Họ không thể biến mất. Vì phía sau họ là nhân sự, là đối tác, là khách hàng, là cộng đồng. Doanh nghiệp đối với họ không chỉ là tài sản, mà là cam kết. Chữ “Nghĩa” trong kinh doanh không phải là sự hy sinh mù quáng. Nghĩa là biết đặt mình vào mối quan hệ hai