HNI 25/10 🌺🌺🌺

 CHƯƠNG 7: HỌC THUYẾT THIỆN – ÁC TRONG CÁC NỀN VĂN MINH CỔ ĐẠI

I. CỘI; VĨNH HẰNG CỦA KHÁI NIỆM THIỆN – ÁC

Từ thuở nhân loại còn mông muội, khi con người mới biết nhìn lên bầu trời để hỏi về ý nghĩa của sấm sét, gió, mưa và ánh sáng, thì câu hỏi đầu tiên của linh hồn đã vang lên: “Điều gì là thiện? Điều gì là ác?”.

Không một nền văn minh nào có thể hình thành mà không xây trên nền tảng đạo lý đó. Bởi Thiện – Ác chính là trục xoay vũ trụ trong tâm thức con người, là sợi dây nối giữa Trời và Người.

Từ phương Đông sang phương Tây, từ kim tự tháp Ai Cập đến sông Hằng, từ Hy Lạp cổ đại đến Trung Hoa, các học thuyết lớn đều gặp nhau ở một điểm chung: Đạo Trời là Thiện, còn Ác là sự sai lệch khỏi trật tự của Đạo.

Thiện là hòa điệu, là thuận dòng; Ác là nghịch đạo, là phá vỡ cân bằng. Mọi nền đạo đức, mọi tôn giáo, mọi triết học – dù hình thức khác nhau – đều là những cách khác nhau mà nhân loại tìm cách định nghĩa lại trật tự ấy.

II. Ai Cập cổ đại – Cán cân của linh hồn

Trong văn minh Ai Cập, người ta tin rằng sau khi chết, linh hồn sẽ được dẫn đến trước Osiris – vị thần của cõi chết, nơi diễn ra “Phán xét của linh hồn”.

Trước ngai vàng thần Osiris là cán cân Maat, một bên là trái tim người chết, bên kia là chiếc lông vũ tượng trưng cho chân lý và công bằng.

Nếu trái tim nặng hơn lông vũ – nghĩa là người ấy đã sống gian dối, ác độc – linh hồn sẽ bị quái vật Ammit nuốt chửng, tan biến vĩnh viễn.

Còn nếu trái tim nhẹ hơn lông vũ, linh hồn được bước vào “Cánh đồng Sậy Vĩnh Hằng” – nơi an lạc, ánh sáng, và tái hợp cùng các thần.

Câu chuyện đó không chỉ là niềm tin tôn giáo, mà là một biểu tượng đạo đức sâu sắc:

Thiện là sự nhẹ nhàng trong tâm; Ác là gánh nặng của dối trá và tội lỗi.

Đạo đức, trong cái nhìn của người Ai Cập cổ, không do ai ban phát, mà chính là sự đo lường của lương tâm – cán cân vĩnh cửu mà mỗi người mang trong lòng.

III. Ấn Độ cổ đại – Nghiệp và chu kỳ tái sinh

Nếu Ai Cập nói về phán xét sau cái chết, thì triết học Ấn Độ nói về quả bá