HNI 9/11 - B34 CHƯƠNG 11: VĂN HÓA NGHỊCH ĐẠO VÀ HẬU QUẢ XÃ HỘI SUY ĐỒI
(Theo văn phong triết học – tâm linh – hùng biện, chia mục rõ ràng và kết nối sang chương 12)

I. Khi con người quay lưng với Đạo
Từ thuở hồng hoang, con người biết ngẩng đầu nhìn Trời, cúi đầu cảm tạ Đất. Họ nhận ra trong mỗi hơi thở là mạch giao hòa của vũ trụ, trong mỗi nhịp tim là âm vang của Trời – Đất – Người hòa điệu. Đó là văn hóa thuận Đạo, là dòng sống hiền hòa và biết tôn kính.
Nhưng một khi con người quay lưng với Đạo, ánh sáng trong tâm mờ đi. Khi không còn nghe được tiếng gọi từ linh hồn, con người bắt đầu dựng nên những tòa thành của bản ngã – nơi cái “ta” trở thành trung tâm của mọi sự, còn Đạo bị đẩy ra ngoài. Chính từ đó, văn hóa nghịch Đạo ra đời – một dòng chảy đảo nghịch, khiến linh hồn con người sa sút, xã hội rơi vào vòng xoáy của vật chất và danh lợi.
Nghịch Đạo không chỉ là chống lại Trời; nó là sự lãng quên Đạo trong đời sống hằng ngày – trong lời nói, hành động, giáo dục, kinh tế, nghệ thuật, và cả trong chính tâm hồn mỗi người. Khi con người không còn nhận ra Đạo, họ đánh mất bản hướng nội thiên nhiên của mình, như cây lìa gốc, như sông quên nguồn, như đứa trẻ lạc giữa chợ đời.

II. Bản chất của “văn hóa nghịch Đạo”
Văn hóa thuận Đạo sinh từ sự hợp nhất của Trời và Người, còn văn hóa nghịch Đạo lại nảy sinh từ sự chia lìa. Khi “Đạo” không còn là trung tâm điều phối, mọi giá trị bắt đầu xoay quanh cái tôi.
Nghịch Đạo biểu hiện bằng nhiều lớp khác nhau:
Ở tầng triết lý, con người đặt lý trí lên trên linh hồn. Họ tin rằng trí tuệ khoa học có thể thay thế Trời, có thể tự tạo ra sự sống, có thể điều khiển vận mệnh. Họ quên rằng, không có linh hồn, mọi tri thức chỉ là xác khô của sự hiểu biết.
Ở tầng đạo đức, nghịch Đạo thể hiện bằng sự đảo lộn giữa thiện và ác, đúng và sai. Những điều giả trá được tô son trát phấn bằng ngôn ngữ đẹp đẽ. Người ta ca ngợi “tự do”, nhưng lại tự do trong dục vọng; họ tôn vinh “thành công”, nhưng thành công trên sự băng hoại của nhân tâm.
Ở tầng xã
Đọc thêm

HNI 9/11 - B36 CHƯƠNG 13 : BÀI HỌC PHỤC HƯNG TỪ NHÂT BẢN VÀ ĐẠI VIỆT
TRONG LỊCH SỬ NHÂN LOẠI,: những dân tộc thật sự lớn không phải là những dân tộc chưa từng gục ngã, mà là những dân tộc biết đứng dậy sau đổ nát, biến thương đau thành nguồn năng lượng tái sinh. Ở phương Đông, hai dân tộc mang trong mình linh hồn ấy – Nhật Bản và Đại Việt – là hai minh chứng rực rỡ cho sức mạnh phục hưng văn hóa khi con người biết trở về với Đạo, với cội nguồn tinh thần của mình. Một bên là xứ sở Phù Tang, nhỏ bé mà kiêu hùng, từng hóa tro tàn sau chiến tranh, nhưng chỉ sau vài thập kỷ đã trở lại làm chủ công nghệ thế giới. Một bên là đất nước Việt Nam – nơi từng trải qua nghìn năm đô hộ, trăm năm nội chiến, nhưng vẫn giữ được hồn dân tộc, tiếng nói, và linh khí của trời Nam.
Hai dân tộc ấy – tuy khác ngôn ngữ, khác địa lý – lại cùng chung một căn cơ: biết dùng văn hóa làm linh hồn của sự phục hưng. Bởi không có nền kinh tế nào, không có thể chế nào có thể trường tồn nếu tâm hồn dân tộc bị mất Đạo, nếu con người quên đi gốc rễ thiêng liêng của mình.

I. Nhật Bản – Bài học phục hưng văn hóa sau đổ nát
Khi Thế chiến thứ hai kết thúc, Nhật Bản không còn gì: thành phố bị thiêu rụi, Hiroshima và Nagasaki trở thành tro bụi, tinh thần dân tộc tan nát dưới sức mạnh của bom nguyên tử. Nhưng trong tận cùng của tuyệt vọng, người Nhật không đổ lỗi cho số phận – họ quay vào trong để tái thiết từ linh hồn dân tộc. Chính ở đó, tinh thần “Yamato Damashii” – linh hồn Nhật Bản – trỗi dậy, trở thành ngọn lửa dẫn đường cho công cuộc phục hưng thần kỳ.
Người Nhật không chọn con đường nổi loạn hay phục thù. Họ chọn phục hưng bằng văn hóa, bằng tinh thần kỷ luật, tự tôn, và đạo lý. Cốt lõi của sự hồi sinh ấy nằm ở Đạo Sh ininto – tín ngưỡng tôn vinh Trời, Đất và Tổ tiên. Trong thế giới quan của họ, mọi vật đều có linh – từ ngọn núi, dòng sông đến hòn đá nhỏ ven đường. Chính lòng tôn kính thiên nhiên và tôn trọng sự sống ấy đã nuôi dưỡng một thái độ sống khiêm nhường, cần mẫn và tinh tế.