Hni 17-12
**CHƯƠNG 10: KHI DOANH NHÂN TRỞ THÀNH NGƯỜI DẪN ĐƯỜNG XÃ HỘI**

Xã hội không thiếu người kiếm tiền giỏi.
Xã hội thiếu những người dùng sức ảnh hưởng của mình để dẫn đường.

Khi doanh nhân đạt đến một ngưỡng nhất định về tài chính, tri thức và tầm ảnh hưởng, họ bước sang một vai trò mới – dù có ý thức hay không. Họ không còn chỉ đại diện cho bản thân hay doanh nghiệp, mà trở thành tín hiệu xã hội. Cách họ sống, cách họ làm giàu, cách họ đối diện với sai lầm và trách nhiệm sẽ âm thầm định hình chuẩn mực cho những người đi sau.

Doanh nhân vì thế không chỉ là tác nhân kinh tế, mà là tác nhân văn hóa.

Trong lịch sử, mỗi giai đoạn phát triển của xã hội đều gắn liền với một tầng lớp dẫn đường. Có thời là học giả. Có thời là chính trị gia. Có thời là tôn giáo. Và trong thời đại kinh tế – công nghệ ngày nay, doanh nhân đang giữ vai trò đó, dù chưa được gọi tên đầy đủ.

Khi doanh nhân chọn kiếm tiền bằng mọi giá, xã hội học theo tư duy “được – mất”. Khi doanh nhân coi thường chuẩn mực đạo đức, xã hội hạ thấp kỳ vọng vào sự tử tế. Ngược lại, khi doanh nhân sống có Đạo, xã hội có thêm niềm tin rằng thành công không nhất thiết phải đánh đổi nhân cách.

Người dẫn đường xã hội không phải là người đứng cao nhất, mà là người đứng vững nhất trong giông gió. Họ không cần hô hào, không cần giảng dạy, không cần đạo lý hóa người khác. Chính cách họ ra quyết định trong những thời điểm khó khăn đã trở thành bài học sống động.

Doanh nhân trở thành người dẫn đường khi họ hiểu rằng: ảnh hưởng của mình không dừng lại ở doanh thu, mà lan sang niềm tin, hành vi và kỳ vọng của cộng đồng. Một chính sách nhân sự công bằng có thể thay đổi cuộc đời hàng trăm gia đình. Một lựa chọn minh bạch có thể tạo ra chuẩn mực mới cho cả ngành. Một lần dám chịu trách nhiệm có thể khôi phục niềm tin đang sụp đổ.

HNI nhìn nhận vai trò này như một trách nhiệm lịch sử, không phải vinh dự cá nhân. Người dẫn đường không phải người không sai, mà là người không trốn tránh khi sai "và dám sửa". Họ hiểu rằng xã hội không cần những hình mẫu hoàn hảo, mà cần những con người thật, đủ bản lĩnh để đứng về phía điều đúng, kể cả khi phải trả giá.

Doanh nhân dẫn đường xã hội không đứng ngoài chính trị, giáo dục hay văn hóa – nhưng họ không thao túng những lĩnh vực đó. Họ tác động bằng chuẩn mực hành xử, bằng cách làm gương trong minh bạch, trong tôn trọng con người, trong việc đặt lợi ích dài hạn lên trên lợi ích ngắn hạn.

Một xã hội nơi doanh nhân né tránh vai trò dẫn đường sẽ buộc phải dùng nhiều luật hơn, nhiều kiểm soát hơn, nhiều chế tài hơn. Ngược lại, một xã hội nơi doanh nhân tự giác giữ Đạo sẽ giảm được chi phí giám sát, tăng tốc độ hợp tác và tạo ra môi trường phát triển lành mạnh hơn.

Người dẫn đường không phải lúc nào cũng được yêu mến. Họ có thể bị hiểu lầm. Có thể bị phản đối. Có thể bị cô lập trong giai đoạn đầu. Nhưng lịch sử cho thấy: những thay đổi bền vững hiếm khi bắt đầu từ số đông, mà từ một nhóm nhỏ đủ kiên định.

Khi doanh nhân trở thành người dẫn đường xã hội, họ cũng thay đổi cách nhìn về thành công. Thành công không còn đo bằng số tiền tích lũy, mà bằng số người được nâng đỡ, số niềm tin được giữ lại, số chuẩn mực được bảo vệ. Đó là một thước đo khó hơn, nhưng cũng sâu hơn.

Chương này không kêu gọi doanh nhân gánh vác thế giới. Nó chỉ nhắc rằng: bạn đang có ảnh hưởng, dù muốn hay không. Và khi đã có ảnh hưởng, sự im lặng cũng là một lựa chọn – với hệ quả của nó.

Phần I của cuốn sách này kết thúc tại đây, nhưng hành trình của Đạo trong kinh doanh chỉ mới bắt đầu. Từ việc hiểu Đạo, giữ Tâm, tránh hệ quả, gánh trách nhiệm, sống có lý tưởng – doanh nhân bước sang một vị trí mới: người kiến tạo niềm tin cho xã hội.

Nếu mỗi doanh nhân đủ tỉnh táo để không đánh mất mình trong quá trình làm giàu, xã hội sẽ không cần phải trả giá quá đắt để sửa sai. Và nếu đủ nhiều doanh nhân dám đứng về phía ánh sáng, thì bóng tối, dù có mạnh đến đâu, cũng sẽ không thể thống trị.

Khi doanh nhân dẫn đường, xã hội sẽ không lạc hướng.

HNI 17/12 - B28 DỰ TOÁN XÂY DỰNG & LỢI NHUẬN

DỰ ÁN FIM TRƯỜNG HOÀNG TRIỀU NHÀ TÂN LÊ

Quy mô: ~1.000 ha | Kiến trúc hoàng triều – điện ảnh – du lịch – công nghệ

⸻

I. NGUYÊN TẮC LẬP DỰ TOÁN
1. Không xây dàn trải – xây theo vành đai
2. Tài sản sinh dòng tiền đi trước
3. Điện ảnh – du lịch – bản quyền là lõi
4. Công trình mang tính vĩnh cửu – khấu hao rất dài
5. Không phụ thuộc một nguồn thu

⸻

II. CƠ CẤU TỔNG MỨC ĐẦU TƯ (ƯỚC TÍNH)

1. Chi phí đất & hạ tầng nền (1.000 ha)

Hạng mục Ước tính
Đất quy hoạch tổng thể 8.000 – 12.000 tỷ
San lấp – hạ tầng giao thông 3.000 – 4.000 tỷ
Hồ nước – thủy đạo – cảnh quan 2.000 – 3.000 tỷ
Tổng mục 1 13.000 – 19.000 tỷ

⸻

2. Kiến trúc hoàng triều & phim trường

Hạng mục Ước tính
Chính điện dát vàng đỏ 4.000 – 6.000 tỷ
Cung điện phụ – vành đai 6.000 – 8.000 tỷ
Thành quách – cổng 4 mặt 2.000 – 3.000 tỷ
Khu dân cư cổ – thương mại 3.000 – 4.000 tỷ
Tổng mục 2 15.000 – 21.000 tỷ

⸻

3. Công nghệ – điện ảnh – ánh sáng – FIM 5D

Hạng mục Ước tính
Hạ tầng phim trường 2.000 – 3.000 tỷ
LED kiến trúc – ánh sáng 4D/5D 2.500 – 3.500 tỷ
XR – công nghệ số – dữ liệu 1.500 – 2.000 tỷ
Tổng mục 3 6.000 – 8.500 tỷ

⸻

4. Du lịch – vận hành – dịch vụ

Hạng mục Ước tính
Khách sạn hoàng triều 2.000 – 3.000 tỷ
Khu trải nghiệm – nhập vai 1.500 – 2.000 tỷ
Nhà hàng – nghi lễ – dịch vụ 1.000 – 1.500 tỷ
Tổng mục 4 4.500 – 6.500 tỷ

⸻

TỔNG MỨC ĐẦU TƯ DỰ KIẾN

Tổng cộng: ~38.500 – 55.000 tỷ VNĐ

(≈ 1,5 – 2,2 tỷ USD quy đổi chiến lược)

⸻

III. CƠ CẤU NGUỒN DOANH THU (ĐA TẦNG)

1. DOANH THU ĐIỆN ẢNH & BẢN QUYỀN

Nguồn Ước tính / năm
Cho thuê phim trường 1.500 – 2.500 tỷ
Bản quyền IP – vũ trụ hoàng triều 2.000 – 4.000 tỷ
Hợp tác sản xuất phim 1.000 – 2.000 tỷ
Tổng 4.500 – 8.500 tỷ/năm

⸻

2. DU LỊCH – TRẢI NGHIỆM HOÀNG TRIỀU

Nguồn Ước tính / năm
Vé tham quan – nhập vai 3.000 – 5.000 tỷ
Khách sạn – lưu trú 2.000 – 3.000 tỷ
Dịch vụ – nghi lễ – ẩm thực 2.000 – 3.000 tỷ
Tổng 7.000 – 11.000 tỷ/năm

⸻

3. BẤT ĐỘNG SẢN VẬN HÀNH & THƯƠNG MẠI

Nguồn Ước tính / năm
Thuê mặt bằng hoàng triều 1.500 – 2.500 tỷ
Thương mại – sự kiện 1.000 – 2.000 tỷ
Tổng 2.500 – 4.500 tỷ/năm

⸻

4. CÔNG NGHỆ – NỘI DUNG – SỐ HÓA

Nguồn Ước tính / năm
Nội dung số – metaverse 1.000 – 2.000 tỷ
Trải nghiệm XR – bản sao số 1.000 – 1.500 tỷ
Tổng 2.000 – 3.500 tỷ/năm

⸻

TỔNG DOANH THU DỰ KIẾN

16.000 – 27.500 tỷ VNĐ / năm

⸻

IV. CHI PHÍ VẬN HÀNH & LỢI NHUẬN

Chi phí vận hành (ước tính)
• Nhân sự – bảo trì – công nghệ – quản lý
• ~30 – 35% doanh thu

~5.000 – 9.000 tỷ / năm

⸻

LỢI NHUẬN TRƯỚC THUẾ (EBITDA)

~11.000 – 18.500 tỷ / năm

⸻

V. THỜI GIAN HOÀN VỐN & GIÁ TRỊ DÀI HẠN

Chỉ tiêu Ước tính
Hoàn vốn chiến lược 5 – 8 năm
Vòng đời dự án 50 – 100 năm
Giá trị thương hiệu Không định lượng
Giá trị IP – văn hóa Tăng theo thời gian

Đây không phải dự án “ăn nhanh”, mà là dự án để lại di sản.

⸻

VI. KẾT LUẬN CHIẾN LƯỢC

Fim Trường Hoàng Triều Nhà Tân Lê không được đo bằng:
• m² xây dựng
• hay lợi nhuận ngắn hạn

Mà được đo bằng:

Khả năng tạo ra một vũ trụ văn hóa – điện ảnh – quyền lực mềm tồn tại hàng thế kỷ.

HNI 17-12
BÀI THƠ CHƯƠNG 10: NGƯỜI DẪN ĐƯỜNG XÃ HỘI

Xã hội nào thiếu người giàu
Chỉ thiếu người dám đi đầu giữ tâm

Tiền sinh ra giữa thăng trầm
Nhưng người dẫn lối phải cầm được la

Doanh nhân bước tới ngã ba
Không còn sống chỉ vì ta với mình

Một lời nói, một quyết định
Có khi xoay chuyển cả nghìn phận sau

Không ai gọi, chẳng ai trao
Vai trò dẫn hướng đến vào tự nhiên

Khi anh giữ được chữ “nghĩa”
Giữa vòng xoáy lợi – danh – quyền – tiền

Xã hội bớt những hoài nghi
Niềm tin được vá từ khiêm nhường

Người dẫn đường chẳng phô trương
Không cần diễn thuyết giữa đường đông vui

Chỉ cần đứng vững mà thôi
Giông lên vẫn giữ một đời thẳng ngay

Có thể thiệt trước hôm nay
Nhưng giữ được hướng cho ngày mai xa

Doanh nhân không đứng ngoài ta
Ảnh hưởng lan tới từng nhà, từng người

Làm giàu mà giữ được người
Ấy là phú quý suốt đời không phai

Có người lên rất nhanh tay
Nhưng bỏ lại phía sau này niềm tin

Có người bước chậm, lặng thinh
Mà đường họ mở dài nghìn dặm xa

Dẫn đường đâu phải cao xa
Là khi chọn đúng lúc ta dễ lầm

Không lấy bóng tối làm thang
Không leo lên từ vết loang lương tri

Xã hội mạnh bởi điều gì?
Bởi người có lực vẫn đi có đường

Doanh nhân nếu giữ được phương
Sẽ thành cột mốc giữa trường biến thiên

Tiền rồi cũng sẽ đổi tên
Chỉ còn dấu cách con tim đã làm

Không ai nhớ bảng vàng son
Chỉ nhớ ai đã giữ tròn niềm tin

Khi người dẫn lối đứng im
Là xã hội đã nghiêng thêm một chiều

Khi người có lực chọn điều
Thuận đạo, ánh sáng lan nhiều phía sau

Phần một khép lại nơi đây
Đạo làm gốc rễ, dẫn ngày tương lai

Khi doanh nhân giữ được mình
Xã hội tự khắc hồi sinh đường dài

HNI 17-12 - B29
**CHƯƠNG 6: HẬU QUẢ CỦA KINH DOANH VÔ ĐẠO**

Kinh doanh vô đạo hiếm khi sụp đổ ngay lập tức. Nó thường khởi đầu bằng những thành công rất nhanh, những con số rất đẹp và những lời tung hô rất lớn. Chính vì vậy, hậu quả của kinh doanh vô đạo nguy hiểm không phải ở sự thất bại, mà ở ảo tưởng thành công mà nó tạo ra trong giai đoạn đầu.

Khi một doanh nghiệp đạt lợi nhuận bằng cách đánh đổi đạo đức, họ thường tự thuyết phục mình rằng đó chỉ là “linh hoạt”, “tận dụng cơ hội” hay “chưa có lựa chọn tốt hơn”. Những lý do đó nghe có vẻ hợp lý, thậm chí thông minh. Nhưng thực chất, đó là sự khởi đầu của một chuỗi trượt dài, nơi mỗi bước lùi về đạo đức đều cần một bước lùi tiếp theo để che đậy.

Hậu quả đầu tiên của kinh doanh vô đạo không phải là mất tiền, mà là mất khả năng tự soi mình. Khi lợi nhuận trở thành tiêu chí duy nhất để đánh giá đúng – sai, doanh nghiệp sẽ dần đánh mất la bàn nội tâm. Những câu hỏi như “việc này có đúng không?” bị thay thế bằng “việc này có bị phát hiện không?”. Và khi câu hỏi thay đổi, kết cục đã được định sẵn.

Hậu quả thứ hai là sự xói mòn niềm tin, diễn ra âm thầm nhưng liên tục. Khách hàng có thể chưa rời bỏ ngay, nhưng họ bắt đầu nghi ngờ. Nhân sự có thể chưa nghỉ việc ngay, nhưng họ bắt đầu phòng thủ. Đối tác có thể chưa cắt đứt ngay, nhưng họ bắt đầu giữ khoảng cách. Doanh nghiệp vẫn hoạt động, nhưng bên trong đã xuất hiện những vết nứt vô hình.

Niềm tin, một khi đã mất, không thể mua lại bằng tiền. Nhiều doanh nghiệp đổ hàng triệu, thậm chí hàng tỷ để “xử lý khủng hoảng truyền thông”, nhưng thực chất họ đang cố vá một lỗ hổng đạo đức bằng kỹ thuật. Kỹ thuật có thể làm dịu dư luận trong ngắn hạn, nhưng không thể thay thế sự tử tế đã mất.

Hậu quả tiếp theo là sự tha hóa nội bộ. Khi lãnh đạo cho phép mình vô đạo, tổ chức sẽ học theo. Nhân sự giỏi nhưng còn đạo đức sẽ rời đi. Nhân sự ở lại thường là những người chấp nhận thỏa hiệp. Dần dần, doanh nghiệp trở thành nơi mà sự gian dối được bình thường hóa, còn sự tử tế bị xem là ngây thơ.

Trong môi trường đó, sai phạm không còn là ngoại lệ, mà trở thành hệ thống. Không ai còn tin ai. Mọi thứ phải kiểm soát bằng giấy tờ, quy trình, giám sát chồng chéo. Chi phí vận hành tăng lên, nhưng hiệu quả giảm xuống. Doanh nghiệp bắt đầu mệt mỏi chính vì phải chống đỡ những hệ quả do mình tạo ra.

Hậu quả lớn hơn là tổn hại xã hội. Kinh doanh vô đạo không chỉ làm hại một doanh nghiệp, mà làm hại cả thị trường. Nó tạo ra cạnh tranh không lành mạnh, ép những doanh nghiệp tử tế vào thế yếu. Nó bào mòn chuẩn mực chung, khiến xã hội trở nên hoài nghi và phòng thủ. Khi sự gian dối trở thành phổ biến, người tử tế bị xem là thiểu số.

Ở cấp độ rộng hơn, kinh doanh vô đạo làm suy yếu nền tảng kinh tế. Luật pháp buộc phải siết chặt hơn, chi phí tuân thủ tăng cao hơn, và toàn bộ hệ thống trở nên nặng nề. Đây là cái giá mà cả xã hội phải trả cho hành vi vô đạo của một bộ phận doanh nhân.

Hậu quả cuối cùng – và cũng là nặng nề nhất – là sự sụp đổ nhân cách của người lãnh đạo. Khi phải liên tục che giấu, biện minh và phòng thủ, người lãnh đạo dần đánh mất sự bình an nội tâm. Thành công bên ngoài không còn mang lại niềm vui. Mỗi ngày trôi qua là một ngày sống trong nỗi lo bị phanh phui. Và đó là một dạng thất bại mà tiền không thể cứu.

Lịch sử kinh doanh đã chứng kiến rất nhiều đế chế sụp đổ không phải vì thiếu trí tuệ, mà vì thiếu Đạo. Những cái tên từng được ca ngợi rồi biến mất để lại một bài học lặp đi lặp lại: không có con đường tắt nào dẫn đến sự bền vững.

HNI không viết chương này để lên án, mà để cảnh báo. Mọi doanh nhân đều có lúc đứng trước cám dỗ. Khác biệt nằm ở chỗ: có người dừng lại, có người bước tiếp. Và chỉ một bước đó thôi, đã tạo ra hai con đường hoàn toàn khác nhau.

Kinh doanh vô đạo có thể cho bạn lợi nhuận nhanh. Nhưng nó sẽ lấy đi của bạn nhiều hơn thế: sự tôn trọng, niềm tin, và cuối cùng là chính bạn. Trong khi đó, kinh doanh có Đạo có thể chậm hơn, nhưng nó cho bạn một thứ hiếm hoi trong thời đại này: sự vững vàng.

Chương này không nhằm gieo nỗi sợ, mà nhằm khơi dậy trách nhiệm. Trách nhiệm với doanh nghiệp. Trách nhiệm với cộng đồng. Và quan trọng nhất, trách nhiệm với chính lương tâm của mình.

HNI 17-12 - B30
BÀI THƠ CHƯƠNG 6: KHI ĐẠO VẮNG MẶT

Có những thành công
Khởi đầu rất lặng
Lặng như một lần
Lương tâm không lên tiếng

Có những con số
Đẹp đến khó tin
Nhưng được xây
Trên điều không ai muốn hỏi

Người ta gọi đó là khôn ngoan
Là linh hoạt
Là thời thế
Cho đến khi cái giá xuất hiện

Một lần nhắm mắt
Chưa làm người ta mù
Nhưng quen dần
Với bóng tối

Dối trá không đứng một mình
Nó cần thêm dối trá khác
Để che chắn
Để tồn tại

Niềm tin không sụp đổ trong một ngày
Nó rạn ra
Từ những vết rất nhỏ
Không ai để ý

Khách hàng vẫn đến
Nhưng ít tin hơn
Nhân sự vẫn ở
Nhưng không còn hết lòng

Có những tiếng vỗ tay rất lớn
Nhưng ngắn
Có những ánh đèn rất sáng
Nhưng tắt nhanh

Người vô đạo
Không sợ thất bại
Họ sợ bị soi

Không phải vì ánh sáng sai
Mà vì ánh sáng
Không thương lượng

Đến một ngày
Không còn ai lên án
Chỉ còn hệ quả

Âm thầm
Đúng lúc
Và đủ sâu

Không phải thị trường trừng phạt
Không phải đối thủ đánh gục

Mà là những gì
Đã gieo
Quay về
Đúng hình hài của nó

HNI 17-12
**PHẦN II
CƠ CẤU ĐẠO ĐỨC HNI TRONG KINH DOANH**

**CHƯƠNG 11

10 ĐIỀU RĂN DOANH NHÂN HNI TOÀN CẦU**

Mọi cộng đồng muốn tồn tại lâu dài đều cần luật.
Nhưng một cộng đồng muốn trường tồn thì cần đạo.

HNI không xây dựng mình như một hiệp hội hình thức, cũng không vận hành bằng mệnh lệnh hành chính. HNI tồn tại dựa trên một hệ quy chiếu chung về chuẩn mực con người, nơi mỗi doanh nhân tự nguyện ràng buộc mình bằng đạo đức trước khi bị ràng buộc bởi luật pháp.

Mười điều răn của doanh nhân HNI không phải là giáo điều. Chúng không nhằm kiểm soát, mà nhằm giữ trục. Không nhằm tạo ra những con người hoàn hảo, mà tạo ra những con người không lạc hướng khi đứng trước quyền lực, tiền bạc và ảnh hưởng.

Điều răn thứ nhất: Không làm giàu bằng sự gian dối

HNI khẳng định: mọi của cải được tạo ra từ gian dối đều mang mầm sụp đổ. Gian dối có thể đem lại lợi nhuận ngắn hạn, nhưng sẽ bào mòn niềm tin – thứ vốn không thể phục hồi bằng tiền. Doanh nhân HNI không cho phép mình đánh tráo sự thật, dù dưới bất kỳ hình thức tinh vi nào.

Điều răn thứ hai: Không đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích cộng đồng

Doanh nhân HNI hiểu rằng thành công cá nhân luôn gắn liền với hệ sinh thái xung quanh. Một quyết định chỉ có lợi cho mình nhưng gây tổn hại cho cộng đồng sớm muộn cũng quay lại phá vỡ chính nền tảng của doanh nghiệp. Lợi ích cá nhân phải được đặt trong lợi ích chung, không đứng ngoài hay đứng trên.

Điều răn thứ ba: Giữ chữ TÍN như giữ sinh mệnh

Uy tín không phải là hình ảnh, mà là lịch sử của lời hứa. Doanh nhân HNI chỉ hứa những điều có thể làm, và làm đến cùng những điều đã hứa. Khi buộc phải thay đổi, họ minh bạch, chịu trách nhiệm và không trốn tránh.

Điều răn thứ tư: Không trục lợi trên sự yếu thế

HNI tuyệt đối nói không với việc khai thác sự thiếu hiểu biết, khó khăn hay khủng hoảng của người khác để trục lợi. Doanh nhân HNI không xây dựng lợi nhuận trên nỗi sợ, bệnh tật, nghèo đói hay sự cả tin. Đây là ranh giới đạo đức không được phép vượt qua.

Điều răn thứ năm: Minh bạch trong tài chính – rõ ràng trong cấu trúc

Một hệ thống mờ ám sẽ sinh ra hành vi mờ ám. Doanh nhân HNI cam kết minh bạch về dòng tiền, cơ cấu lợi ích, quyền và nghĩa vụ. Minh bạch không chỉ để tránh sai phạm, mà để xây dựng niềm tin dài hạn giữa các bên liên quan.

Điều răn thứ sáu: Không thao túng – không lừa dẫn

HNI phân biệt rõ giữa thuyết phục và thao túng. Thuyết phục dựa trên sự thật và giá trị. Thao túng dựa trên tâm lý sợ hãi và tham vọng mù quáng. Doanh nhân HNI không sử dụng chiêu trò tâm lý, không tạo ảo giác làm giàu, không hứa hẹn phi thực tế.

Điều răn thứ bảy: Tôn trọng đối thủ – cạnh tranh trong danh dự

Đối thủ không phải kẻ thù. Doanh nhân HNI cạnh tranh bằng năng lực, không bằng triệt tiêu. Không bôi nhọ, không chơi xấu, không dùng quyền lực để bóp nghẹt kẻ yếu hơn. Sự lớn mạnh của thị trường chỉ bền vững khi cạnh tranh diễn ra trong danh dự.

Điều răn thứ tám: Dám chịu trách nhiệm khi sai

Sai lầm không làm mất tư cách doanh nhân. Trốn tránh sai lầm thì có. Doanh nhân HNI dám đứng ra nhận trách nhiệm, sửa sai và khắc phục hậu quả. Không đổ lỗi cho hoàn cảnh, cho nhân sự hay cho hệ thống khi sai lầm bắt nguồn từ quyết định của mình.

Điều răn thứ chín: Dùng ảnh hưởng để nâng đỡ, không áp đặt

Ảnh hưởng là một dạng quyền lực mềm. Doanh nhân HNI sử dụng ảnh hưởng để tạo cơ hội, truyền cảm hứng và nâng đỡ người khác, không dùng nó để áp đặt ý chí cá nhân hay thao túng cộng đồng.

Điều răn thứ mười: Luôn tự soi mình trước khi soi người

Điều răn cuối cùng cũng là điều khó nhất. Doanh nhân HNI hiểu rằng mọi hệ thống kiểm soát bên ngoài đều vô nghĩa nếu thiếu tự kiểm soát bên trong. Trước khi phán xét, họ tự vấn. Trước khi yêu cầu, họ tự làm. Trước khi đòi hỏi đạo đức từ người khác, họ kiểm tra lại chính mình.

Mười điều răn này không nhằm tạo ra một tầng lớp doanh nhân “đạo đức giả”, mà để hình thành một chuẩn mực sống động, nơi đạo đức không nằm trên giấy, mà hiện diện trong từng quyết định kinh doanh hàng ngày.

HNI không ép buộc ai tuân thủ. Nhưng một khi đã chọn đứng trong cộng đồng HNI, doanh nhân tự nguyện đặt mình dưới bộ quy chiếu này. Không ai đứng trên mười điều răn. Không có ngoại lệ cho quyền lực, tiền bạc hay vị thế.

Chương này đặt nền móng cho toàn bộ Phần II – nơi Đạo không còn là tư tưởng trừu tượng, mà trở thành nguyên tắc vận hành cụ thể. Từ đây, HNI bước sang việc xây dựng cơ chế, nội quy và hệ sinh thái dựa trên mười trụ cột này.

HNI 17-12
BÀI THƠ CHƯƠNG 11: MƯỜI LỜI GIỮ TRỤC

Làm ăn trước hết làm người
Không gian dối để đổi mười lấy trăm

Của đi liền với chữ tâm
Giàu lên mà mất lương tâm, nghèo rồi

Lợi riêng không đứng một nơi
Ngoài vòng lợi ích chung đời cộng sinh

Giữ lời như giữ chính mình
Một lần thất tín, ngàn lần khó tin

Không gom lợi trên yếu mềm
Không buôn nỗi sợ, không đem khổ người

Tiền minh bạch, việc rạch ròi
Dòng đi cho rõ, phận người cho yên

Không dùng mưu mẹo lừa dẫn
Không vẽ bánh lớn cho phần tham bay

Cạnh tranh giữ trọn thẳng ngay
Thắng bằng năng lực, không xài tiểu xảo

Sai thì đứng nhận cho tròn
Đừng đổ tại gió, tại non, tại người

Ảnh hưởng là để nâng đời
Không đem quyền lực áp người thấp hơn

Trước khi xét lỗi người ta
Soi mình cho kỹ đã qua mấy lần

Mười điều không phải khuôn cứng
Là mười cột trụ giữ thân giữa đời

Không ai ép buộc ai đâu
Tự mình chọn lấy con đường mà đi

Đã vào một chữ HNI
Là mang trách nhiệm từ khi bước vào

Tiền rồi cũng sẽ hao mau
Chỉ còn cách sống khắc sâu sử người

Mười lời giữ trục hôm nay
Để mai doanh nghiệp đứng ngay giữa đời