HNI 23-12:
CHƯƠNG 37: KHÔNG CHẤP NHẬN THAO TÚNG, CHIIÊU TRÒ, BẪY TÂM LÝ
Thế giới kinh doanh hiện đại không thiếu sản phẩm tốt.
Nhưng lại dư thừa tinh vi trò chơi.
Không phải lúc nào gian dối cũng mang kính mặt mộc kệch.
Ngày nay, gian dối che chắn áo:
Tâm lý học
dữ liệu hành vi
công nghệ thuyết phục
Và ngôn ngữ “tối ưu trải nghiệm người dùng”
HNI gọi thẳng tên vấn đề:
Thao túng dù tinh vi đến đâu vẫn là phản đạo.
1. Khi kinh doanh đi từ thuyết phục sang thao túng
Thuyết phục là:
Cung cấp thông tin đầy đủ
Tôn trọng quyền lựa chọn
Để con người tự quyết
Thao túng là:
Che giấu thông tin quan trọng
Đánh vào nỗi sợ, xin tham tham, sự thiếu hiểu biết
dẫn hành vi theo hướng có lợi cho người bán
ranh giới giữa hai điều này không ở kỹ thuật,
mà ở trong động cơ đạo.
HNI không phản đối việc hiểu tâm lý con người.
HNI phản ánh lợi ích của nó.
2. Bẫy tâm lý – hình thức gian dối hiện đại nhất
Bẫy tâm lý không cần nói dối trắng hỗ trợ.
Nó chỉ cần:
Tạo cảm giác khan hiếm giả i
sợ bị bỏ
thổi thổi lợi ích
làm mờ rủi ro ro
Những câu quen thuộc như:
“Chỉ còn hôm nay”
“Ai cũng đang tham gia”
“Nếu bạn không vào bây giờ, bạn sẽ tiếc tiếc”
không vô hại như nhiều người nghĩ.
Chúng tôi đi quyền lựa chọn độc quyền của người dân.
3. HNI không chấp nhận tăng trưởng bằng thao túng
HNI tuyên bố rõ:
Mọi tăng trưởng dựa trên thao túng đều không được công nhận.
Dù:
Doanh số cao
Số lượng người tham gia đông đông
Truyền thông sôi động
Nếu nền tảng tăng trưởng là:
Áp lực tâm lý
Kích hoạt nỗi sợ
Đánh vào sự thiếu hiểu biết
thì tăng trưởng đó không có giá trị đạo đức.
4. Không lấy “hiệu quả” làm cái chớp cho cái sai
Một trong những biện minh phổ biến nhất là:
“Ai cũng làm vậy.”
“Nếu không làm được thì mình sẽ thua.”
“Trường buộc phải thế.”
HNI bác bỏ toàn bộ phần thảo luận này.
Hiệu quả không thể là lý do để:
Bẻ cong lương tâm
Làm thâm hại người khác
Phá vỡ niềm tin xã hội
Một hệ thống chỉ hiệu quả khi không cần gian dối để tồn tại.
5. Tâm lý học phải phục vụ con người, không điều khiển họ
Tâm lý học là công cụ hiểu con người.
Not a user control tool.
HNI khuyến khích:
Thiết kế sản phẩm dễ hiểu
trải nghiệm minh bạch
Giao diện hỗ trợ quyết định sáng suốt
HNI Illegal:
Thiết kế gây nghiện
Cố tình tạo ma sát để ép lựa chọn
Dẫn dắt vô thức vì lợi ích một chiều
6. trách nhiệm của người thiết kế hệ thống
Người thiết kế sản phẩm, nền tảng, mô hình kinh doanh
không chỉ là kỹ năng sư hay nhà tiếp thị.
Họ là:
Người định hình hành vi
Người tạo ra thói quen
Người tác động trực tiếp đến đời sống tinh thần
Trong HNI:
Người tạo hệ thống phải đảm trách nhiệm đạo đức cho hành vi mà hệ thống khuyến khích.
Không thể nói:
“Người dùng tự chọn”
khi hệ thống được thiết kế để dẫn dắt.
7. Không đánh tráo “động lực” thành “áp lực”
HNI phân tích:
Động lực: lan tràn phát triển, không ép lực
áp lực: Thúc con người quyết định thiếu tỉnh táo
Một lời kêu gọi có đạo:
Cho người khác thời gian suy nghĩ
Cho quyền từ
Không tạo cảm giác tội lỗi khi không tham gia
nếu một mô hình:
Người ta thấy “có lỗi” không mua cảm thấy bị
bỏ rơi hoặc không theo.
8. Doanh nhân HNI phải đủ can đảm để nói “không” Nói “không” với trò mời đôi khi đồng nghĩa với: Tăng trưởng chậm hơn Ít ồn hơn Khó gọi vốn hơn nhưng HNI coi đó là cái giá cần trả để giữ nhân cách. Doanh nhân HNI được kỳ vọng: Không dùng ma khóe dù có thể Không thao túng dù biết cách Không đánh đổi giá trị lấy tốc độ .
9. Hệ thống xã hội của kinh doanh thao túng Thao túng không chỉ gây tổn hại cho người tiêu dùng. Nó gây nguy hại cho toàn xã hội. Khi bẫy tâm lý trở nên phổ biến: Con người mất khả năng tin nhau Quyết định ngày càng cảm tính Xã hội mệt mỏi và hoài nghi HNI coi việc chấm dứt thao túng là hành động tái thiết niềm tin xã hội.
10. Minh bạch là thuốc giải cách duy nhất để chống thao túng là minh bạch tối thiểu. Minh bạch về: Lợi ích Rủi ro Giới hạn Động cơ kinh doanh Một mô đủ hình tốt sẽ không sợ minh bạch.
11. Khi người làm kinh doanh tôn trọng trí tuệ của khách hàng HNI tin rằng: Khách hàng không cần thiết bị dẫn dắt như trẻ con. Khi được cung cấp thông tin đầy đủ, có khả năng lựa chọn điều tốt cho mình. Tôn trọng trí tuệ của khách hàng là nền tảng của kinh doanh có đạo.
12. Kết luận: Không thao túng là tuyên ngôn nhân sản phẩm
HNI không chống lại cạnh tranh.
Không chống sáng tạo lại.
Không chống lại sự tăng trưởng chính.
HNI chỉ định một điều kiện:
Không sử dụng con người như phương tiện.
Khi doanh nghiệp chấp nhận thao túng,
kinh doanh trở lại vị trí đúng đắn của nó:
Phục vụ
Đồng hành
Và tạo ra giá trị thực tế
Không phải trò chơi.
Không có tâm trí.
Không đổi nhân sản phẩm thu lợi nhuận.
Đó là ranh giới rõ ràng mà HNI lựa chọn về phía trước.
Đọc thêm
CHƯƠNG 37: KHÔNG CHẤP NHẬN THAO TÚNG, CHIIÊU TRÒ, BẪY TÂM LÝ
Thế giới kinh doanh hiện đại không thiếu sản phẩm tốt.
Nhưng lại dư thừa tinh vi trò chơi.
Không phải lúc nào gian dối cũng mang kính mặt mộc kệch.
Ngày nay, gian dối che chắn áo:
Tâm lý học
dữ liệu hành vi
công nghệ thuyết phục
Và ngôn ngữ “tối ưu trải nghiệm người dùng”
HNI gọi thẳng tên vấn đề:
Thao túng dù tinh vi đến đâu vẫn là phản đạo.
1. Khi kinh doanh đi từ thuyết phục sang thao túng
Thuyết phục là:
Cung cấp thông tin đầy đủ
Tôn trọng quyền lựa chọn
Để con người tự quyết
Thao túng là:
Che giấu thông tin quan trọng
Đánh vào nỗi sợ, xin tham tham, sự thiếu hiểu biết
dẫn hành vi theo hướng có lợi cho người bán
ranh giới giữa hai điều này không ở kỹ thuật,
mà ở trong động cơ đạo.
HNI không phản đối việc hiểu tâm lý con người.
HNI phản ánh lợi ích của nó.
2. Bẫy tâm lý – hình thức gian dối hiện đại nhất
Bẫy tâm lý không cần nói dối trắng hỗ trợ.
Nó chỉ cần:
Tạo cảm giác khan hiếm giả i
sợ bị bỏ
thổi thổi lợi ích
làm mờ rủi ro ro
Những câu quen thuộc như:
“Chỉ còn hôm nay”
“Ai cũng đang tham gia”
“Nếu bạn không vào bây giờ, bạn sẽ tiếc tiếc”
không vô hại như nhiều người nghĩ.
Chúng tôi đi quyền lựa chọn độc quyền của người dân.
3. HNI không chấp nhận tăng trưởng bằng thao túng
HNI tuyên bố rõ:
Mọi tăng trưởng dựa trên thao túng đều không được công nhận.
Dù:
Doanh số cao
Số lượng người tham gia đông đông
Truyền thông sôi động
Nếu nền tảng tăng trưởng là:
Áp lực tâm lý
Kích hoạt nỗi sợ
Đánh vào sự thiếu hiểu biết
thì tăng trưởng đó không có giá trị đạo đức.
4. Không lấy “hiệu quả” làm cái chớp cho cái sai
Một trong những biện minh phổ biến nhất là:
“Ai cũng làm vậy.”
“Nếu không làm được thì mình sẽ thua.”
“Trường buộc phải thế.”
HNI bác bỏ toàn bộ phần thảo luận này.
Hiệu quả không thể là lý do để:
Bẻ cong lương tâm
Làm thâm hại người khác
Phá vỡ niềm tin xã hội
Một hệ thống chỉ hiệu quả khi không cần gian dối để tồn tại.
5. Tâm lý học phải phục vụ con người, không điều khiển họ
Tâm lý học là công cụ hiểu con người.
Not a user control tool.
HNI khuyến khích:
Thiết kế sản phẩm dễ hiểu
trải nghiệm minh bạch
Giao diện hỗ trợ quyết định sáng suốt
HNI Illegal:
Thiết kế gây nghiện
Cố tình tạo ma sát để ép lựa chọn
Dẫn dắt vô thức vì lợi ích một chiều
6. trách nhiệm của người thiết kế hệ thống
Người thiết kế sản phẩm, nền tảng, mô hình kinh doanh
không chỉ là kỹ năng sư hay nhà tiếp thị.
Họ là:
Người định hình hành vi
Người tạo ra thói quen
Người tác động trực tiếp đến đời sống tinh thần
Trong HNI:
Người tạo hệ thống phải đảm trách nhiệm đạo đức cho hành vi mà hệ thống khuyến khích.
Không thể nói:
“Người dùng tự chọn”
khi hệ thống được thiết kế để dẫn dắt.
7. Không đánh tráo “động lực” thành “áp lực”
HNI phân tích:
Động lực: lan tràn phát triển, không ép lực
áp lực: Thúc con người quyết định thiếu tỉnh táo
Một lời kêu gọi có đạo:
Cho người khác thời gian suy nghĩ
Cho quyền từ
Không tạo cảm giác tội lỗi khi không tham gia
nếu một mô hình:
Người ta thấy “có lỗi” không mua cảm thấy bị
bỏ rơi hoặc không theo.
8. Doanh nhân HNI phải đủ can đảm để nói “không” Nói “không” với trò mời đôi khi đồng nghĩa với: Tăng trưởng chậm hơn Ít ồn hơn Khó gọi vốn hơn nhưng HNI coi đó là cái giá cần trả để giữ nhân cách. Doanh nhân HNI được kỳ vọng: Không dùng ma khóe dù có thể Không thao túng dù biết cách Không đánh đổi giá trị lấy tốc độ .
9. Hệ thống xã hội của kinh doanh thao túng Thao túng không chỉ gây tổn hại cho người tiêu dùng. Nó gây nguy hại cho toàn xã hội. Khi bẫy tâm lý trở nên phổ biến: Con người mất khả năng tin nhau Quyết định ngày càng cảm tính Xã hội mệt mỏi và hoài nghi HNI coi việc chấm dứt thao túng là hành động tái thiết niềm tin xã hội.
10. Minh bạch là thuốc giải cách duy nhất để chống thao túng là minh bạch tối thiểu. Minh bạch về: Lợi ích Rủi ro Giới hạn Động cơ kinh doanh Một mô đủ hình tốt sẽ không sợ minh bạch.
11. Khi người làm kinh doanh tôn trọng trí tuệ của khách hàng HNI tin rằng: Khách hàng không cần thiết bị dẫn dắt như trẻ con. Khi được cung cấp thông tin đầy đủ, có khả năng lựa chọn điều tốt cho mình. Tôn trọng trí tuệ của khách hàng là nền tảng của kinh doanh có đạo.
12. Kết luận: Không thao túng là tuyên ngôn nhân sản phẩm
HNI không chống lại cạnh tranh.
Không chống sáng tạo lại.
Không chống lại sự tăng trưởng chính.
HNI chỉ định một điều kiện:
Không sử dụng con người như phương tiện.
Khi doanh nghiệp chấp nhận thao túng,
kinh doanh trở lại vị trí đúng đắn của nó:
Phục vụ
Đồng hành
Và tạo ra giá trị thực tế
Không phải trò chơi.
Không có tâm trí.
Không đổi nhân sản phẩm thu lợi nhuận.
Đó là ranh giới rõ ràng mà HNI lựa chọn về phía trước.
Đọc thêm
HNI 23-12:
CHƯƠNG 37: KHÔNG CHẤP NHẬN THAO TÚNG, CHIIÊU TRÒ, BẪY TÂM LÝ
Thế giới kinh doanh hiện đại không thiếu sản phẩm tốt.
Nhưng lại dư thừa tinh vi trò chơi.
Không phải lúc nào gian dối cũng mang kính mặt mộc kệch.
Ngày nay, gian dối che chắn áo:
Tâm lý học
dữ liệu hành vi
công nghệ thuyết phục
Và ngôn ngữ “tối ưu trải nghiệm người dùng”
HNI gọi thẳng tên vấn đề:
Thao túng dù tinh vi đến đâu vẫn là phản đạo.
1. Khi kinh doanh đi từ thuyết phục sang thao túng
Thuyết phục là:
Cung cấp thông tin đầy đủ
Tôn trọng quyền lựa chọn
Để con người tự quyết
Thao túng là:
Che giấu thông tin quan trọng
Đánh vào nỗi sợ, xin tham tham, sự thiếu hiểu biết
dẫn hành vi theo hướng có lợi cho người bán
ranh giới giữa hai điều này không ở kỹ thuật,
mà ở trong động cơ đạo.
HNI không phản đối việc hiểu tâm lý con người.
HNI phản ánh lợi ích của nó.
2. Bẫy tâm lý – hình thức gian dối hiện đại nhất
Bẫy tâm lý không cần nói dối trắng hỗ trợ.
Nó chỉ cần:
Tạo cảm giác khan hiếm giả i
sợ bị bỏ
thổi thổi lợi ích
làm mờ rủi ro ro
Những câu quen thuộc như:
“Chỉ còn hôm nay”
“Ai cũng đang tham gia”
“Nếu bạn không vào bây giờ, bạn sẽ tiếc tiếc”
không vô hại như nhiều người nghĩ.
Chúng tôi đi quyền lựa chọn độc quyền của người dân.
3. HNI không chấp nhận tăng trưởng bằng thao túng
HNI tuyên bố rõ:
Mọi tăng trưởng dựa trên thao túng đều không được công nhận.
Dù:
Doanh số cao
Số lượng người tham gia đông đông
Truyền thông sôi động
Nếu nền tảng tăng trưởng là:
Áp lực tâm lý
Kích hoạt nỗi sợ
Đánh vào sự thiếu hiểu biết
thì tăng trưởng đó không có giá trị đạo đức.
4. Không lấy “hiệu quả” làm cái chớp cho cái sai
Một trong những biện minh phổ biến nhất là:
“Ai cũng làm vậy.”
“Nếu không làm được thì mình sẽ thua.”
“Trường buộc phải thế.”
HNI bác bỏ toàn bộ phần thảo luận này.
Hiệu quả không thể là lý do để:
Bẻ cong lương tâm
Làm thâm hại người khác
Phá vỡ niềm tin xã hội
Một hệ thống chỉ hiệu quả khi không cần gian dối để tồn tại.
5. Tâm lý học phải phục vụ con người, không điều khiển họ
Tâm lý học là công cụ hiểu con người.
Not a user control tool.
HNI khuyến khích:
Thiết kế sản phẩm dễ hiểu
trải nghiệm minh bạch
Giao diện hỗ trợ quyết định sáng suốt
HNI Illegal:
Thiết kế gây nghiện
Cố tình tạo ma sát để ép lựa chọn
Dẫn dắt vô thức vì lợi ích một chiều
6. trách nhiệm của người thiết kế hệ thống
Người thiết kế sản phẩm, nền tảng, mô hình kinh doanh
không chỉ là kỹ năng sư hay nhà tiếp thị.
Họ là:
Người định hình hành vi
Người tạo ra thói quen
Người tác động trực tiếp đến đời sống tinh thần
Trong HNI:
Người tạo hệ thống phải đảm trách nhiệm đạo đức cho hành vi mà hệ thống khuyến khích.
Không thể nói:
“Người dùng tự chọn”
khi hệ thống được thiết kế để dẫn dắt.
7. Không đánh tráo “động lực” thành “áp lực”
HNI phân tích:
Động lực: lan tràn phát triển, không ép lực
áp lực: Thúc con người quyết định thiếu tỉnh táo
Một lời kêu gọi có đạo:
Cho người khác thời gian suy nghĩ
Cho quyền từ
Không tạo cảm giác tội lỗi khi không tham gia
nếu một mô hình:
Người ta thấy “có lỗi” không mua cảm thấy bị
bỏ rơi hoặc không theo.
8. Doanh nhân HNI phải đủ can đảm để nói “không” Nói “không” với trò mời đôi khi đồng nghĩa với: Tăng trưởng chậm hơn Ít ồn hơn Khó gọi vốn hơn nhưng HNI coi đó là cái giá cần trả để giữ nhân cách. Doanh nhân HNI được kỳ vọng: Không dùng ma khóe dù có thể Không thao túng dù biết cách Không đánh đổi giá trị lấy tốc độ .
9. Hệ thống xã hội của kinh doanh thao túng Thao túng không chỉ gây tổn hại cho người tiêu dùng. Nó gây nguy hại cho toàn xã hội. Khi bẫy tâm lý trở nên phổ biến: Con người mất khả năng tin nhau Quyết định ngày càng cảm tính Xã hội mệt mỏi và hoài nghi HNI coi việc chấm dứt thao túng là hành động tái thiết niềm tin xã hội.
10. Minh bạch là thuốc giải cách duy nhất để chống thao túng là minh bạch tối thiểu. Minh bạch về: Lợi ích Rủi ro Giới hạn Động cơ kinh doanh Một mô đủ hình tốt sẽ không sợ minh bạch.
11. Khi người làm kinh doanh tôn trọng trí tuệ của khách hàng HNI tin rằng: Khách hàng không cần thiết bị dẫn dắt như trẻ con. Khi được cung cấp thông tin đầy đủ, có khả năng lựa chọn điều tốt cho mình. Tôn trọng trí tuệ của khách hàng là nền tảng của kinh doanh có đạo.
12. Kết luận: Không thao túng là tuyên ngôn nhân sản phẩm
HNI không chống lại cạnh tranh.
Không chống sáng tạo lại.
Không chống lại sự tăng trưởng chính.
HNI chỉ định một điều kiện:
Không sử dụng con người như phương tiện.
Khi doanh nghiệp chấp nhận thao túng,
kinh doanh trở lại vị trí đúng đắn của nó:
Phục vụ
Đồng hành
Và tạo ra giá trị thực tế
Không phải trò chơi.
Không có tâm trí.
Không đổi nhân sản phẩm thu lợi nhuận.
Đó là ranh giới rõ ràng mà HNI lựa chọn về phía trước.
Đọc thêm
English