HNI 28/10:
CHƯƠNG 15: Chuẩn mực đạo đức và pháp luật – hai mặt của một đồng xu
1. Khởi nguyên của hai con đường song hành
Từ khi con người hình thành cộng đồng đầu tiên, đã nảy sinh hai nhu cầu tưởng chừng khác biệt nhưng lại cùng một cội: điều hòa hành vi và duy trì trật tự.
Một bên là đạo đức – tiếng nói của lương tâm, của nội tâm tự soi sáng; bên kia là pháp luật – tiếng nói của quyền lực xã hội, được ghi chép, chế định và cưỡng hành.
Đạo đức sinh ra trước pháp luật, bởi trong mỗi cá nhân đã sẵn có một la bàn tự nhiên: cảm nhận thiện – ác, đúng – sai, công – tư. Đó là luật của Trời trong lòng người, là sợi chỉ đỏ vô hình giúp nhân loại cùng tồn tại mà chưa cần đến các điều khoản.
Nhưng khi xã hội phức tạp hơn, khi lòng người bắt đầu thiên lệch, khi lợi ích và quyền lực chen vào mối quan hệ giữa người với người, thì tiếng nói nội tâm không còn đủ mạnh. Con người cần một “người gác cổng” – một hệ thống được thừa nhận chung để giữ kỷ cương. Và thế là pháp luật ra đời: để “thay đạo trị người”, để biến chuẩn mực vô hình thành những quy tắc hữu hình.
Tuy vậy, ngay từ thuở ban đầu, cả hai đều hướng về một mục tiêu duy nhất: xây dựng xã hội công bằng, hòa hợp và nhân bản. Đạo đức điều chỉnh từ trong tâm; pháp luật điều chỉnh từ bên ngoài. Hai con đường khác nhau, nhưng đều dẫn đến cảnh giới trật tự và thiện lương.
2. Đạo đức – gốc rễ của pháp luật
Không có nền đạo đức, pháp luật chỉ là vỏ rỗng.
Không có pháp luật, đạo đức dễ bị chà đạp.
Trong lịch sử nhân loại, mọi hệ thống pháp lý tiến bộ đều bắt nguồn từ nền tảng đạo đức của thời đại. Luật Hy Lạp cổ đại xây trên triết lý của Socrates và Aristotle về công chính; luật La Mã phản chiếu khát vọng công bằng của nhân dân; còn các bộ luật phương Đông như Luật Hồng Đức hay Luật Minh Mạng đều thấm đẫm tinh thần nhân nghĩa – lễ – trí – tín của Nho giáo.
Đạo đức là linh hồn, còn pháp luật là thân thể. Một thân thể không linh hồn sẽ chỉ biết cưỡng chế; một linh hồn không thân thể sẽ khó được tôn trọng.
Khi đạo đức đủ mạnh, con người tự điều chỉnh hành vi mà không cần cảnh sát hay tòa án. Khi đạo đức suy yếu, xã hội phải dựng lên vô vàn quy định, hình phạt, giám sát, nhưng vẫn không thể kiểm soát nổi lòng người.

HNI 28-10 :
Bài thơ chương 21:
Minh quân là ai – người đại diện cho Thiên ý
(Thơ: Henry Lê – Lê Đình Hải)

Minh quân chẳng phải người quyền thế,
Mà là người biết thuận ý Trời.
Không lấy bạo lực làm nền trị,
Mà dùng nhân nghĩa dẫn muôn nơi.
Minh quân không cần gươm hay kiếm,
Chỉ cần tấm lòng sáng như gương.
Không cưỡng ép dân bằng sợ hãi,
Mà khiến dân theo bởi yêu thương.
Người hiểu rằng Trời chẳng ở xa,
Trời trong dân – trong mỗi tiếng ca.
Nghe được dân là nghe Trời nói,
Thuận Thiên tâm, chính trị nở hoa.
Minh quân là người dám soi mình,
Giữa bóng tối vẫn giữ lòng trong sáng.
Không giấu lỗi, vì biết mình cũng yếu,
Nhưng sửa sai – để nước thêm an lành.
Minh quân là người biết buông quyền,
Khi thời đến – không cố giữ ngai vàng.
Bởi hiểu rằng quyền như dòng nước,
Chảy thuận dòng – sẽ dưỡng cả giang san.
Người không sống bằng lời tung hô,
Mà bằng khổ đau dân còn chịu đựng.
Mỗi giọt lệ rơi, tim người cũng nhói,
Mỗi tiếng cười dân – lòng người nở hoa.
Minh quân biết rằng danh không bất tử,
Chỉ nhân tâm là thứ mãi bền lâu.
Không lưu tiếng bằng bia hay sử,
Mà trong lòng người – hương đạo nhiệm mầu.
Minh quân là người không tự xưng,
Vì ai xưng minh – tâm kia đã đục.
Chính dân sẽ gọi, nếu người xứng đáng,
Như Trời chọn – giữa vạn anh hùng.
Người trị nước bằng triết của khiêm,
Biết mình nhỏ giữa càn khôn rộng lớn.
Biết quyền lực chỉ là tạm mượn,
Để phụng dân – chứ chẳng để riêng mình.
Minh quân là gương – soi cho vạn thế,
Không bằng lời, mà bằng đạo sống chân.
Người đứng đó – nhẹ như gió thổi,
Mà lòng dân – vững tựa núi ngàn năm.

HNI 28-10 :
Bài thơ chương 21:
Minh quân là ai – người đại diện cho Thiên ý
(Thơ: Henry Lê – Lê Đình Hải)

Minh quân chẳng phải người quyền thế,
Mà là người biết thuận ý Trời.
Không lấy bạo lực làm nền trị,
Mà dùng nhân nghĩa dẫn muôn nơi.
Minh quân không cần gươm hay kiếm,
Chỉ cần tấm lòng sáng như gương.
Không cưỡng ép dân bằng sợ hãi,
Mà khiến dân theo bởi yêu thương.
Người hiểu rằng Trời chẳng ở xa,
Trời trong dân – trong mỗi tiếng ca.
Nghe được dân là nghe Trời nói,
Thuận Thiên tâm, chính trị nở hoa.
Minh quân là người dám soi mình,
Giữa bóng tối vẫn giữ lòng trong sáng.
Không giấu lỗi, vì biết mình cũng yếu,
Nhưng sửa sai – để nước thêm an lành.
Minh quân là người biết buông quyền,
Khi thời đến – không cố giữ ngai vàng.
Bởi hiểu rằng quyền như dòng nước,
Chảy thuận dòng – sẽ dưỡng cả giang san.
Người không sống bằng lời tung hô,
Mà bằng khổ đau dân còn chịu đựng.
Mỗi giọt lệ rơi, tim người cũng nhói,
Mỗi tiếng cười dân – lòng người nở hoa.
Minh quân biết rằng danh không bất tử,
Chỉ nhân tâm là thứ mãi bền lâu.
Không lưu tiếng bằng bia hay sử,
Mà trong lòng người – hương đạo nhiệm mầu.
Minh quân là người không tự xưng,
Vì ai xưng minh – tâm kia đã đục.
Chính dân sẽ gọi, nếu người xứng đáng,
Như Trời chọn – giữa vạn anh hùng.
Người trị nước bằng triết của khiêm,
Biết mình nhỏ giữa càn khôn rộng lớn.
Biết quyền lực chỉ là tạm mượn,
Để phụng dân – chứ chẳng để riêng mình.
Minh quân là gương – soi cho vạn thế,
Không bằng lời, mà bằng đạo sống chân.
Người đứng đó – nhẹ như gió thổi,
Mà lòng dân – vững tựa núi ngàn năm.
Đọc thêm

HNI 28-10:
Bài thơ chương 22
Minh chủ – người khơi dậy tinh thần quốc gia
(Thơ: Henry Lê – Lê Đình Hải)

Minh chủ chẳng cần áo bào hay trượng,
Chỉ cần tim biết đập vì dân.
Không trị quốc bằng sắt và máu,
Mà khơi dậy lửa sống trong lòng nhân.
Người không nói bằng ngôn từ giáo điều,
Mà bằng ánh mắt gieo niềm tin mới.
Khi dân tuyệt vọng, người thắp hy vọng,
Khi nước nghiêng, người dựng lại hồn sông.
Minh chủ là người hiểu dân trước hết,
Không cai trị, mà dẫn lối, nâng tâm.
Biết thức tỉnh những điều đang ngủ quên,
Gọi tên lại hồn thiêng dân tộc.
Không ai sinh ra để thống trị,
Chỉ ai đủ sáng để soi đường.
Người cầm đuốc giữa đêm dài lịch sử,
Không vì mình, mà vì ánh dương chung.
Minh chủ là người biết hòa dân trí,
Chắt lọc tinh hoa đất nước nghìn năm.
Người nghe được tiếng thì thầm đất mẹ,
Và truyền cho dân một giấc mơ vàng.
Người dám nói khi người khác im,
Dám hành động khi thời đang hỗn loạn.
Từ một tấm lòng bền như thép,
Gọi trỗi dậy sức mạnh Việt muôn dân.
Minh chủ không hứa điều hư ảo,
Chỉ chỉ đường – để dân tự bước đi.
Không ban phước – mà mở cánh cửa,
Cho dân nhận lại chính giá trị mình.
Người nhìn xa – vượt qua biên giới,
Thấy tương lai trong ánh mắt đồng bào.
Người hiểu rõ: quốc gia không là đất,
Mà là tinh thần – là niềm tin nhân đạo.
Minh chủ đến – khi dân đã sẵn sàng,
Khi hồn nước tìm người để thức tỉnh.
Người không tạo ra niềm tin,
Chỉ khơi lại – mạch nguồn thiêng trong dân tộc.
Một quốc gia hưng không vì của cải,
Mà vì có người biết dẫn lòng dân.
Khi Minh chủ thắp đuốc trong đêm tối,
Cả giang sơn cùng hóa ánh bình minh.

HNI 28-10
LỜI CẦU NGUYỆN CHO TẬP ĐOÀN HGROUP & CỘNG ĐỒNG ( ĐỨC PHÂT)
Nam mô a di Đà phật
Hôm nay ngày 28/10/2025 dương lịch - 8/9 âm lịch

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật!
Chúng con thành kính hướng về Tam Bảo, dâng lên lời cầu nguyện với tất cả lòng thành, nguyện xin ánh sáng từ bi và trí tuệ của Đức Phật soi rọi và che chở cho tập đoàn HGROUP cùng toàn thể cộng đồng.
Nguyện cho HGROUP luôn vững bền, phát triển thịnh vượng, là nơi hội tụ những con người tài đức, cùng nhau xây dựng một doanh nghiệp không chỉ giàu có về vật chất mà còn giàu lòng nhân ái, luôn lấy chữ “Tâm” làm gốc, lấy chữ “Tín” làm nền, mang lại giá trị bền vững cho xã hội.
Nguyện cho những người đồng hành cùng HGROUP luôn được bình an, mạnh khỏe, trí tuệ sáng suốt, vững bước trên con đường sự nghiệp và cuộc sống. Mỗi thành viên trong cộng đồng đều giữ được tâm từ bi, trí tuệ minh mẫn, biết sẻ chia và giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau tạo dựng một tương lai tốt đẹp.
Nguyện cho cộng đồng HCoin ngày càng phát triển, mang đến sự thịnh vượng cho tất cả những ai đặt niềm tin và nỗ lực vì nó. Xin cho tất cả những ai đồng hành cùng HCoin đều được an lành, có trí tuệ để vững tin trên con đường phát triển, dùng tài chính như một phương tiện để giúp đời, giúp người.
Nguyện cho tất cả chúng sinh trong cõi đời này luôn được an vui, thoát khỏi khổ đau, sống trong ánh sáng từ bi và trí tuệ của Đức Phật.
Nam Mô A Di Đà Phật!
Đọc thêm