HNI 13-9
CHƯƠNG 43: LÀM VIỆC TỪ XA VÀ MÔ HÌNH TỔ CHỨC PHI TẬP TRUNG (DAO)

Lời mở đầu: Khi biên giới lao động tan biến
Làm việc từ xa – sự đảo lộn trật tự lao động truyền thống
Tự do lựa chọn – quyền cơ bản của người lao động thế kỷ 21
DAO – khi tổ chức không còn cần “sếp”
Cơ chế vận hành DAO: hợp đồng thông minh và sự minh bạch tuyệt đối
Ưu thế vượt trội của DAO trong môi trường làm việc từ xa
Những thách thức hiện tại: pháp lý, niềm tin và văn hóa hợp tác
Tương lai của lao động: mỗi người vừa là công dân, vừa là cổ đông toàn cầu
Kết luận: Xóa bỏ xiềng xích công sở, kiến tạo nền kinh tế tự do

1. Lời mở đầu: Khi biên giới lao động tan biến
Chưa bao giờ trong lịch sử loài người, khoảng cách địa lý lại trở nên vô nghĩa như hôm nay. Chỉ với một chiếc máy tính kết nối Internet, một lập trình viên ở Việt Nam có thể cộng tác cùng một nhà thiết kế tại Argentina, đồng thời tham dự cuộc họp với các doanh nhân ở châu Âu. Không còn “cửa ra vào” của văn phòng, không còn “thẻ chấm công” buộc người lao động gắn mình vào một không gian cứng nhắc.
Cách mạng số đã mở ra một kỷ nguyên mới: làm việc từ xa (remote work). Nhưng xa hơn thế, khi con người không còn tập trung vào những tòa nhà chọc trời, chúng ta phải tái định nghĩa lại “tổ chức”. Lúc này, DAO – Decentralized Autonomous Organization – xuất hiện như một mô hình thay thế, mang lại sự phân quyền, minh bạch, và dân chủ trong vận hành.

DAO không chỉ là công cụ quản trị bằng công nghệ blockchain. Nó là triết lý mới của lao động và hợp tác, nơi mọi cá nhân đều có tiếng nói, mọi quyết định được ghi nhận công khai, và quyền lợi phân bổ công bằng.

2. Làm việc từ xa – sự đảo lộn trật tự lao động truyền thống
Trong suốt nhiều thế kỷ, lao động gắn liền với không gian vật lý. Người nông dân phải ở trên đồng ruộng, thợ thủ công phải trong xưởng, công chức phải đến trụ sở. Mọi mô hình tổ chức đều xoay quanh sự hiện diện vật lý, và “quản lý” nghĩa là giám sát trực tiếp.
Đọc thêm

HNI 13/9 - Chương 29: Ứng dụng hình học trong kiến trúc & kỹ thuật

1. Mở đầu: Hình học – ngôn ngữ của không gian
Hình học từ lâu không chỉ là môn học thuần túy trong toán học, mà còn là nền tảng của nghệ thuật, kiến trúc và kỹ thuật. Từ những kim tự tháp Ai Cập cổ đại cho đến những tòa nhà chọc trời hiện đại, từ những cây cầu vững chắc bắc qua sông lớn đến các cỗ máy tinh vi trong kỹ thuật hàng không vũ trụ – tất cả đều dựa trên quy luật hình học. Người kỹ sư và kiến trúc sư không chỉ tính toán mà còn “tư duy bằng hình học”, biến các ý tưởng trừu tượng thành cấu trúc vật chất, bền vững và đẹp đẽ.
Ở chương này, chúng ta sẽ đi qua hành trình ứng dụng của hình học trong hai lĩnh vực quan trọng: kiến trúc và kỹ thuật. Qua đó, ta nhận thấy rằng hình học không chỉ là công cụ mô tả không gian, mà còn là chiếc cầu nối giữa sáng tạo và thực tiễn.

2. Hình học trong kiến trúc cổ điển
2.1. Kim tự tháp Ai Cập – biểu tượng của hình khối bền vững
Khoảng 4500 năm trước, người Ai Cập đã xây dựng những công trình vĩ đại nhất nhân loại: các kim tự tháp. Toàn bộ công trình là minh chứng cho sự hiểu biết về hình khối không gian và tính toán góc nghiêng. Tỷ lệ chiều cao và cạnh đáy của Đại Kim Tự Tháp Giza gần bằng “tỷ lệ vàng” – con số xuất hiện nhiều trong nghệ thuật và tự nhiên. Chính nhờ sự tính toán hình học chính xác, khối đá hàng chục tấn được sắp xếp tạo nên hình khối kiên cố tồn tại hàng thiên niên kỷ.
2.2. Đền Parthenon – sự hòa hợp tỷ lệ vàng
Người Hy Lạp cổ đại đã nâng tầm hình học lên thành một triết lý thẩm mỹ. Trong đền Parthenon ở Athens, tỷ lệ chiều dài, chiều rộng và chiều cao đều dựa trên tỷ lệ vàng và hình chữ nhật vàng. Không chỉ bền vững về mặt kết cấu, công trình còn đạt đến vẻ đẹp hài hòa, khiến nó trở thành chuẩn mực kiến trúc cổ điển.
2.3. Kiến trúc Gothic – ứng dụng cung tròn và parabol
Thời Trung cổ, kiến trúc Gothic nổi bật với vòm nhọn (pointed arch), cửa sổ hoa hồng hình tròn và hệ thống trụ bay (flying buttress). Các yếu tố này đều là ứng dụng hình học: đường cung tròn phân tán lực, vòm parabol chịu tải trọng tốt, cửa sổ hoa hồng dựa trên tính đối xứng hình tròn. Hình học đã biến nhà thờ thành công trình vừa hùng vĩ vừa tinh xảo.
3. Hình học trong kiến trúc hiện đại
Đọc thêm

HNI 13-9
BÀI HÁT CHƯƠNG 26: Lắng Lại Để Lớn Lao”

(5 phút – Acoustic Ballad, tempo 78–82 bpm)

[Đoạn 1]
Lá vàng bay trong gió thu,
Nắng không gắt, trời thêm hiền từ.
Con người sau tháng ngày bon chen,
Nhận ra im lặng mới là sức mạnh.

[Tiền điệp khúc]
Không cần nói quá nhiều,
Chỉ cần sống thật từng điều nhỏ nhoi.

[Điệp khúc]
Lắng lại để lớn lao,
Bớt đi lời khoe khoang, thêm tình người trao.
Lắng lại để lớn lao,
Như mùa thu dịu dàng, vàng trong ánh sao.

[Đoạn 2]
HenryLe qua bao thăng trầm,
Chọn điều giản dị thay cho huy hoàng.
Doanh nghiệp chẳng cần khoa trương,
Vẫn bền vững khi đặt niềm tin lên hàng đầu.

[Tiền điệp khúc]
Không cần vẽ sắc màu,
Thời gian chứng minh bền lâu giá trị.

[Điệp khúc]
Lắng lại để lớn lao,
Bớt đi lời khoe khoang, thêm tình người trao.
Lắng lại để lớn lao,
Như mùa thu dịu dàng, vàng trong ánh sao.

[Bridge]
Người lúa chín cúi đầu,
Người thành đạt chẳng cần lời tô vẽ.
Một niềm tin sống lâu,
Hơn ngàn tiếng hô vang trong gió nhẹ.

[Điệp khúc cuối]
Lắng lại để lớn lao,
Giữa đời còn bao la sóng gào.
Lắng lại để lớn lao,
Như mùa thu nhẹ nhàng, sáng mãi về sau.

[Outro]
Lắng lại… để lớn lao.

HNI 13-9
BÀI HÁT CHƯƠNG 26: Lắng Lại Để Lớn Lao”

(5 phút – Acoustic Ballad, tempo 78–82 bpm)

[Đoạn 1]
Lá vàng bay trong gió thu,
Nắng không gắt, trời thêm hiền từ.
Con người sau tháng ngày bon chen,
Nhận ra im lặng mới là sức mạnh.

[Tiền điệp khúc]
Không cần nói quá nhiều,
Chỉ cần sống thật từng điều nhỏ nhoi.

[Điệp khúc]
Lắng lại để lớn lao,
Bớt đi lời khoe khoang, thêm tình người trao.
Lắng lại để lớn lao,
Như mùa thu dịu dàng, vàng trong ánh sao.

[Đoạn 2]
HenryLe qua bao thăng trầm,
Chọn điều giản dị thay cho huy hoàng.
Doanh nghiệp chẳng cần khoa trương,
Vẫn bền vững khi đặt niềm tin lên hàng đầu.

[Tiền điệp khúc]
Không cần vẽ sắc màu,
Thời gian chứng minh bền lâu giá trị.

[Điệp khúc]
Lắng lại để lớn lao,
Bớt đi lời khoe khoang, thêm tình người trao.
Lắng lại để lớn lao,
Như mùa thu dịu dàng, vàng trong ánh sao.

[Bridge]
Người lúa chín cúi đầu,
Người thành đạt chẳng cần lời tô vẽ.
Một niềm tin sống lâu,
Hơn ngàn tiếng hô vang trong gió nhẹ.

[Điệp khúc cuối]
Lắng lại để lớn lao,
Giữa đời còn bao la sóng gào.
Lắng lại để lớn lao,
Như mùa thu nhẹ nhàng, sáng mãi về sau.

[Outro]
Lắng lại… để lớn lao.

HNI 13-9
BÀI HÁT CHƯƠNG 26: Lắng Lại Để Lớn Lao”

(5 phút – Acoustic Ballad, tempo 78–82 bpm)

[Đoạn 1]
Lá vàng bay trong gió thu,
Nắng không gắt, trời thêm hiền từ.
Con người sau tháng ngày bon chen,
Nhận ra im lặng mới là sức mạnh.

[Tiền điệp khúc]
Không cần nói quá nhiều,
Chỉ cần sống thật từng điều nhỏ nhoi.

[Điệp khúc]
Lắng lại để lớn lao,
Bớt đi lời khoe khoang, thêm tình người trao.
Lắng lại để lớn lao,
Như mùa thu dịu dàng, vàng trong ánh sao.

[Đoạn 2]
HenryLe qua bao thăng trầm,
Chọn điều giản dị thay cho huy hoàng.
Doanh nghiệp chẳng cần khoa trương,
Vẫn bền vững khi đặt niềm tin lên hàng đầu.

[Tiền điệp khúc]
Không cần vẽ sắc màu,
Thời gian chứng minh bền lâu giá trị.

[Điệp khúc]
Lắng lại để lớn lao,
Bớt đi lời khoe khoang, thêm tình người trao.
Lắng lại để lớn lao,
Như mùa thu dịu dàng, vàng trong ánh sao.

[Bridge]
Người lúa chín cúi đầu,
Người thành đạt chẳng cần lời tô vẽ.
Một niềm tin sống lâu,
Hơn ngàn tiếng hô vang trong gió nhẹ.

[Điệp khúc cuối]
Lắng lại để lớn lao,
Giữa đời còn bao la sóng gào.
Lắng lại để lớn lao,
Như mùa thu nhẹ nhàng, sáng mãi về sau.

[Outro]
Lắng lại… để lớn lao.
Đọc thêm

HNI 13-9
Bài Thơ Chương 26

Mùa thu lá đổ vàng rơi,
Nhẹ như hơi thở, ngời nơi cõi trần.
Không còn nắng gắt mùa xuân,
Không còn rực lửa hạ vần cháy thiêu.

Mùa thu chậm lại thật nhiều,
Để nghe lá hát, để chiều lắng yên.
Người đời đến tuổi trung niên,
Mới hay im lặng cũng hiền như thơ.

Không cần khoe của, khoe cơ,
Chỉ cần nhân cách ngát hương cho đời.
Không cần phô trương nói lời,
Chỉ cần hành động sáng ngời niềm tin.

Doanh nhân giữ vững tâm bền,
Không cần quảng cáo triền miên rối bời.
Một thương hiệu vững lâu dài,
Không vì lời nói, mà nhờ việc chân.

HenryLe kể bao lần,
Chọn điều giản dị, mà thành lớn lao.
Người bạn ồn ào hôm nào,
Nay như lá úa, chẳng sao còn gì.

Mùa thu dạy cách khắc ghi,
Lắng trong sâu thẳm, chẳng vì thị phi.
Bớt đi một chút khoa trương,
Lại thêm một chút tình thương sáng ngời.

Con người, doanh nghiệp, muôn nơi,
Nếu còn lắng lại, đời đời vững bền.
Mùa thu – bản nhạc dịu êm,
Bớt đi ồn ã, thêm niềm yên vui.

HNI 13/9 Chương 30. Hình học vi phân – bước đệm vào đại học

1. Mở đầu: Tại sao cần đến hình học vi phân?
Hình học Euclid với các điểm, đường thẳng, tam giác, đường tròn là nền tảng mà mọi học sinh đều quen thuộc. Hình học giải tích đưa vào tọa độ để biến hình thành phương trình. Nhưng khi bước vào bậc đại học, đặc biệt trong các ngành toán, vật lý, kỹ thuật, khoa học máy tính hay trí tuệ nhân tạo, chúng ta phải đối diện với những bài toán không còn nằm trong mặt phẳng hay không gian ba chiều đơn giản nữa.
Ví dụ:

Bề mặt Trái Đất cong, không thể trải phẳng mà không bị méo.
Các quỹ đạo trong vũ trụ không phải là đường thẳng mà là đường cong trên không gian cong.
Hình ảnh trong đồ họa máy tính, robot học, học máy… đều cần xử lý dữ liệu trên đa tạp (manifold) – một khái niệm vượt xa hình học cổ điển.
Đó chính là lúc hình học vi phân xuất hiện. Nó kết hợp tư duy hình học với công cụ giải tích vi phân để nghiên cứu độ cong, độ uốn, cấu trúc của các đối tượng hình học. Chương này sẽ giới thiệu một cách khái quát, mở đường cho học sinh phổ thông tiếp cận khái niệm này – như một bước đệm vào đại học.
2. Từ đường cong đến tiếp tuyến
2.1. Đường cong trong mặt phẳng
Một đường cong trong mặt phẳng có thể được mô tả bởi phương trình
y=f(x) hoặc dưới dạng tham số:
(t)=(x(t),y(t)).
Ví dụ: đường tròn bán kính
R
R có phương trình tham số
x(t)=Rcost,y(t)=Rsint.
2.2. Vector tiếp tuyến
Khái niệm quan trọng nhất của hình học vi phân là tiếp tuyến. Với đường cong tham số
r
(t), vector tiếp tuyến tại

Nó cho ta biết hướng đi của đường cong tại điểm đó.
Ví dụ: đường tròn ở trên có đạo hàm:
(t)=(−Rsint,Rcost).
Vector này vuông góc với bán kính, đúng với trực giác về tiếp tuyến của đường tròn.
3. Độ cong – cách đo “sự cong” của đường
3.1. Độ cong định nghĩa
Không chỉ cần biết hướng đi, ta còn muốn biết mức độ cong của đường. Độ cong
κ
κ tại một điểm được định nghĩa (trong mặt phẳng) là:

3.2. Ví dụ tính độ cong
Đường thẳng:
κ
=
0
κ=0 (không cong).
Đường tròn bán kính
R


(độ cong tỉ lệ nghịch với bán kính).
Điều này phản ánh trực giác: đường tròn nhỏ thì “cong” hơn, đường tròn lớn gần như thẳng.
3.3. Ý nghĩa

HNI 13/9 - Chương 29: Ứng dụng hình học trong kiến trúc & kỹ thuật

1. Mở đầu: Hình học – ngôn ngữ của không gian
Hình học từ lâu không chỉ là môn học thuần túy trong toán học, mà còn là nền tảng của nghệ thuật, kiến trúc và kỹ thuật. Từ những kim tự tháp Ai Cập cổ đại cho đến những tòa nhà chọc trời hiện đại, từ những cây cầu vững chắc bắc qua sông lớn đến các cỗ máy tinh vi trong kỹ thuật hàng không vũ trụ – tất cả đều dựa trên quy luật hình học. Người kỹ sư và kiến trúc sư không chỉ tính toán mà còn “tư duy bằng hình học”, biến các ý tưởng trừu tượng thành cấu trúc vật chất, bền vững và đẹp đẽ.
Ở chương này, chúng ta sẽ đi qua hành trình ứng dụng của hình học trong hai lĩnh vực quan trọng: kiến trúc và kỹ thuật. Qua đó, ta nhận thấy rằng hình học không chỉ là công cụ mô tả không gian, mà còn là chiếc cầu nối giữa sáng tạo và thực tiễn.

2. Hình học trong kiến trúc cổ điển
2.1. Kim tự tháp Ai Cập – biểu tượng của hình khối bền vững
Khoảng 4500 năm trước, người Ai Cập đã xây dựng những công trình vĩ đại nhất nhân loại: các kim tự tháp. Toàn bộ công trình là minh chứng cho sự hiểu biết về hình khối không gian và tính toán góc nghiêng. Tỷ lệ chiều cao và cạnh đáy của Đại Kim Tự Tháp Giza gần bằng “tỷ lệ vàng” – con số xuất hiện nhiều trong nghệ thuật và tự nhiên. Chính nhờ sự tính toán hình học chính xác, khối đá hàng chục tấn được sắp xếp tạo nên hình khối kiên cố tồn tại hàng thiên niên kỷ.
2.2. Đền Parthenon – sự hòa hợp tỷ lệ vàng
Người Hy Lạp cổ đại đã nâng tầm hình học lên thành một triết lý thẩm mỹ. Trong đền Parthenon ở Athens, tỷ lệ chiều dài, chiều rộng và chiều cao đều dựa trên tỷ lệ vàng và hình chữ nhật vàng. Không chỉ bền vững về mặt kết cấu, công trình còn đạt đến vẻ đẹp hài hòa, khiến nó trở thành chuẩn mực kiến trúc cổ điển.
2.3. Kiến trúc Gothic – ứng dụng cung tròn và parabol
Thời Trung cổ, kiến trúc Gothic nổi bật với vòm nhọn (pointed arch), cửa sổ hoa hồng hình tròn và hệ thống trụ bay (flying buttress). Các yếu tố này đều là ứng dụng hình học: đường cung tròn phân tán lực, vòm parabol chịu tải trọng tốt, cửa sổ hoa hồng dựa trên tính đối xứng hình tròn. Hình học đã biến nhà thờ thành công trình vừa hùng vĩ vừa tinh xảo.
3. Hình học trong kiến trúc hiện đại